VAT: podatnikiem VAT ma być gmina a nie urząd gminy

Zespół ds. Systemu Finansów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego już w 2009 r. zgłosił problem niepokojących interpretacji i orzeczeń sądów mówiących, że podatnikiem VAT ma być gmina, a nie urząd gminy.

Gmina i jej urząd

Zdaniem KWRiST urząd gminy nie powinien dla potrzeb rozliczania VAT posługiwać się numerem NIP gminy jako osoby prawnej, a w zakresie obowiązków płatnika odrębnym numerem NIP urzędu gminy, gdyż jednostka budżetowa powinna posługiwać się jednym numerem NIP. Takie zasady określa przecież art. 5 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (DzU nr 269, poz. 2681 tekst jedn. z późn. zm.).

Ponadto urząd nie ma możliwości prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej dotyczącej rozliczeń VAT dla osoby prawnej oraz dla urzędu obsługującego osobę prawną. Potwierdzają to wszystkie dotychczasowe rozporządzenia ministra finansów normujące zasady rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej. Jednostki budżetowe muszą się posługiwać numerem NIP jednostki, a nie osoby prawnej, gdyż podmiotem rachunkowości budżetowej w Polsce jest organ budżetowy, organ podatkowy i jednostka wykonująca budżet, a nie osoba prawna. Wątpliwości dotyczą też zadań zleconych, gdyż samorządy je wykonujące zmuszone zostały do posługiwania się numerem NIP Skarbu Państwa.

Skąd ta różnica

Zamęt w tak istotnych sprawach jak rozliczanie VAT w gminach realizujących projekty z wykorzystaniem środków unijnych może mieć daleko idące konsekwencje. Czy można bowiem prawidłowo rozliczyć wydatek, jeśli nie ma pewności, na kogo ma być wystawiona faktura? Znany jest komunikat Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 21 września 2009 r., w którym zmieniło ono podejście do refundacji części kosztów poniesionych przez gminę jako wnioskodawcę działania „Odnowa i rozwój wsi" lub „Podstawowe usługi dla ludności i gospodarki wiejskiej" w ramach PROW 2007 – 2013. W jego świetle, gdy we wniosku o przyznanie pomocy w ramach ww. działań został podany NIP gminy, faktury i dokumenty o równoważnej wartości dowodowej wystawione na urząd gminy mogą być przedstawione do refundacji.

Najgorsze jest jednak to, że jak informuje Danuta Kamińska, członek zespołu ds. systemu finansów publicznych KWRiST, samorządowcy nie doczekali się rozwiązania problemu.

Zdaniem Komisji Wspólnej powinna być zachowana konstytucyjna zasada równości podmiotów – jednostki administracji rządowej i samorządowej działające w obrębie finansów publicznych powinny podlegać tym samym regulacjom podatkowym, gdyż zarówno administracja rządowa, jak i samorządowa są administracjami publicznymi wykonującymi zadania publiczne.

Skoro urzędy administracji państwowej są rejestrowane jako odrębni podatnicy VAT, to dlaczego urzędy administracji samorządowej mają być rejestrowane jako osoby prawne – gminy?

Gdyby bowiem obowiązywała konstytucyjna zasada równości podmiotów wobec prawa, to strona rządowa również powinna się posługiwać numerem NIP osoby prawnej. Oznaczałoby to, że powinny się posługiwać nie swoim NIP urzędu czy jednostki, lecz numerem NIP Skarbu Państwa.

Takie rozwiązanie byłoby niewątpliwie nazwane absurdem.

Kto jest podatnikiem VAT

- Nadanie urzędowi NIP czy też dokonanie przez ten urząd zgłoszenia rejestracyjnego do celów VAT nie czyni go podatnikiem podatku od towarów i usług (I FSK 619/08).

- Podatnikiem VAT może być tylko i wyłącznie gmina. To ona, a nie obsługujący ją urząd, jest wyposażona w osobowość prawną i w związku z tym może zawierać umowy cywilnoprawne. Urząd gminy osobowości prawnej nie ma. Wszelkie umowy zawiera jedynie w imieniu i na rachunek gminy (I SA/Kr 1107/06).

- Urząd gminy, będąc jednostką pomocniczą wójta, nie jest podatnikiem VAT, gdyż nie jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej prowadzącą samodzielnie działalność gospodarczą (I SA/Bd 851/10).

Autor jest niezależnym ekspertem w zakresie systemu finansów publicznych oraz rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej

Zobacz więcej w serwisie:

Samorząd

»