Komu gmina ma obowiązek wyprawić pogrzeb

Rada gminy Pęcław podjęła uchwałę w sprawie ustalenia sposobu sprawienia pogrzebu przez gminę oraz zasad zwrotu kosztów pogrzebu. Postanowiła w niej, że gmina organizuje pogrzeb osobom bezdomnym. A także takim, które zamieszkiwały lub przebywały na terenie gminy i nie posiadały osób zobowiązanych do alimentacji lub posiadały osoby zobowiązane do alimentacji, ale nie mają one możliwości sprawienia pogrzebu lub uchylają się od tego obowiązku. Prawo do gminnego pogrzebu - zgodnie z uchwałą rady - miałoby przysługiwać także osobom bez ustalonej tożsamości, którzy zmarli lub których zwłoki odnaleziono na terenie gminy Pęcław.

Zapisy te zakwestionował wojewoda dolnośląski. Zdaniem organu nadzoru regulacja zawarta w uchwale pozostaje w sprzeczności z postanowieniami art. 10 ust. 3 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (DzU z 2011 r. nr 118, poz. 687 ze zm.). Przepis ten wskazuje podmioty, którym prawo pochowania zmarłego, a także zawiera konkretne obowiązki w tym zakresie na określonego rodzaju podmiotach publicznych.

-Przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych ustanawiają po stronie gminy, w której nastąpił zgon, obowiązek pochowania zwłok ludzkich niepochowanych w sposób określony w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych -wyjaśnia Aleksander Marek Skorupa, wojewoda dolnośląski. - Zatem jedynym warunkiem realizacji obowiązku przez gminę, a dokładniej przez ośrodek pomocy społecznej (jednostkę organizacyjną gminy) miejsca zgonu, jest niesprawienie pogrzebu osobie zmarłej na terenie gminy przez podmioty uprawnione, wymienione w ustawie - dodaje.

Oznacza to, że rada gminy nie była władna do określania katalogu podmiotów, których pogrzeb będzie przez gminę sprawiony, a w konsekwencji stosowne postanowienia uchwały są nieważne.

Wojewoda dolnośląski zakwestionował również postanowienia uchwały rady gminy Pęcław określające zasady zwrotu kosztów pogrzebu. Rada postanowiła bowiem, że jeżeli po osobie zmarłej zasiłek pogrzebowy nie przysługuje to gminny ośrodek pomocy społecznej wystepuje do gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania (albo na ostatnie miejsce pobytu) zmarłego o zwrot całości udokumentowanych kosztów.

-Rada gminy nie jest władna do stanowienia, w ramach określania zasad zwrotu wydatków za świadczenia z pomocy społecznej będących w zakresie zadań własnych, o obowiązku zwrotu tych świadczeń od gminy, w której bezdomny był ostatnio zameldowany -wyjaśnia Aleksander Marek Skorupa. - Jak bowiem wynika z treści art. 96 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez gminę poniesione wydatki podlegają zwrotowi z masy spadkowej, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy.

Sygn. akt / NK-N6.4131.122.2012.JK8

Prawo pochowania zwłok ludzkich (art. 10 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych) ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, a mianowicie:

1) pozostały małżonek;

2) krewni zstępni;

3) krewni wstępni;