Trwa spór o pieniądze dla miejskich sołectw

Wyrok z 4 lutego 2014 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego otworzył drogę do funkcjonowania sołectw w Jarocinie (pisaliśmy o tym: „Rz" z 5 lutego), ale także spór o to, kto może korzystać z funduszu sołeckiego. Zdaniem sądu – tylko sołectwa z terenów wiejskich. Według ekspertów – także te leżące w miastach.

Wykładnia autentyczna

Małgorzata Stahl, sędzia NSA, sprawozdawca w sprawie, przekonywała, że miasto, w granicach którego funkcjonuje sołectwo, nie może wyodrębnić funduszu sołeckiego.

– Ustawodawca wyraźnie ograniczył zakres obowiązywania ustawy o funduszu sołeckim do terenów wiejskich – podkreślała Małgorzata Stahl. – A jedyną przesłanką, dla której zaczęto tworzyć sołectwa w miastach, jest chęć skorzystania z pieniędzy, które państwo rekompensuje gminom. Tu jest inna droga do poprawy: lobby samorządowe ma możliwość wpłynięcia na ustawodawcę, żeby ustawę zmienił w taki sposób, by objęła wszystkie jednostki, ale obecnie taki jest cel ustawodawcy – tłumaczyła.

Z oceną NSA częściowo zgadza się senator Ireneusz Niewiarowski, prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.

– Faktycznie, intencją ustawodawcy podczas tworzenia ustawy o funduszu sołeckim była pomoc dla obszarów wiejskich, wsparcie ich rozwoju. Dlatego fundusz ten powinien być wyodrębniany w gminach wiejskich albo miejsko-wiejskich, czyli dla sołectw zlokalizowanych poza administracyjnymi granicami miast – mówi senator Niewiarowski.

Jednocześnie senator zastrzega, że nie zawsze to, co wynika z obowiązujących przepisów prawa, odpowiada woli ustawodawcy odtwarzanej z uzasadnienia projektu.

– W mojej ocenie, z obowiązujących przepisów ustawy o funduszu sołeckim nie da się jednoznacznie przesądzić, że fundusz ten może być tworzony wyłącznie w gminach wiejskich – zaznacza.

Racjonalny ustawodawca

Podobne stanowisko prezentuje również Kazimierz Bandarzewski, adiunkt w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W jego ocenie fundusz sołecki może być tworzony również w gminach miejskich. Przemawia za tym chociażby art. 4 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim. Wyraźnie w nim stwierdzono, że wniosek o uzyskanie środków z takiego funduszu można złożyć nie tylko do wójta, ale także burmistrza lub prezydenta miasta, mimo że te dwa ostatnie nazwy organu wykonawczego gminy obejmują jednie gminy miejskie lub miasta liczące powyżej 100 tys. mieszkańców.

– Racjonalny ustawodawca nie wprowadziłby takiej możliwości, gdyby ograniczył tworzenie sołectw tylko do gmin wiejskich – argumentuje Kazimierz Bandarzewski.

Wydaje się zatem, że kontrowersji wokół tworzenia funduszu sołeckiego w miastach nie da się rozwikłać bez ingerencji ustawodawcy.

Gminy podejmują uchwały

– Moim zdaniem zakres ustawy o funduszu sołeckim należy rozszerzyć na charakterystyczne dla miast osiedla i dzielnice – uważa Ireneusz Niewiarowski. – Zwłaszcza że fundusz to doskonałe narzędzie aktywizacji mieszkańców, którego nie zastąpi budżet partycypacyjny – podkreśla senator.