PiS chce zmienić część subwencji oświatowej w dotację

Samorządy będą musiały się rozliczać z tego, jak wydają subwencję oświatową na niepełnosprawnych uczniów. Tak wynika z rządowego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2016. Jej art. 11 powtarza regulację z art. 32 tzw. ustawy okołobudżetowej obowiązującej w 2015 r. I zobowiązuje gminy i powiaty do przekazywania środków na finansowanie potrzeb edukacyjnych niepełnosprawnych uczniów w wysokości nie niższej niż wynikająca z podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.

Dla samorządów jest to zamach na ich swobodę finansową chronioną konstytucją. Dla rodziców uczniów niepełnosprawnych niewystarczające, ale idące w dobrym kierunku rozwiązanie, wymuszające na gminach, aby na edukację dzieci wydawały rzeczywiście tyle, ile otrzymują od państwa.

Rodzice są za

Rodzice niepełnosprawnych uczniów i wspierające ich organizacje uważają, że to krok we właściwym kierunku. Jednocześnie podkreślają, że pomóc mogą jedynie zmiany systemowe, a dopóki te nie nastąpią, dopóty wystarczyć muszą doraźne.

– Zastosowane po raz pierwszy w 2015 r. rozwiązanie przynajmniej zmusiło gminy i powiaty, aby policzyły, ile pieniędzy na uczniów niepełnosprawnych otrzymują w ramach subwencji oświatowej – mówi Agnieszka Niedźwiedzka, ekspert w projekcie Wszystko Jasne. – Samorządy nie mogą też zasłaniać się argumentem, że nie mają środków na organizację zajęć rewalidacyjnych, zakup niezbędnych pomocy czy zatrudnienie pedagogów specjalnych – dodaje. W jej ocenie jednak, aby problem rozwiązać, nie wystarczą doraźne zapisy w ustawach okołobudżetowych.

Podobnie uważa Aleksandra Braun, rzecznik uczniów niepełnosprawnych.

– Najlepszym, docelowym rozwiązaniem powinno być zamienienie subwencji na uczniów niepełnosprawnych w dotację celową – mówi „Rzeczpospolitej". – To są przecież pieniądze naliczane na konkretnego ucznia z konkretną niepełnosprawnością i te pieniądze powinny iść za nim, finansować jego edukację i niezbędne zajęcia wspierające – mówi Aleksandra Braun. – Nałożenie na gminę obowiązku, że ma wydać na edukację uczniów niepełnosprawnych tyle, ile otrzymuje z budżetu państwa, wcale nie gwarantuje, że konkretne dziecko otrzyma takie wsparcie, jakiego potrzebuje – dodaje.

Samorządy mówią nie

– Zgodnie z deklaracjami strony rządowej rozwiązanie zastosowane w ustawie okołobudżetowej na 2015 r. miało być incydentalne i nigdy się nie powtórzyć – mówi Grzegorz Kubalski, wicedyrektor biura Związku Powiatów Polskich. – Tymczasem zostało ono wrzucone do projektu ustawy okołobudżetowej na 2016 r. w ostatniej chwili, tuż przed jego wniesieniem do Sejmu, na specjalny wniosek Elżbiety Rafalskiej, minister rodziny, pracy i polityki społecznej – informuje.

W ocenie Grzegorza Kubalskiego przepis ten został wprowadzony do ustawy okołobudżetowej na przyszły rok pod presją rodziców i z czysto politycznych pobudek.

– Standaryzacja usług edukacyjnych dla niepełnosprawnych na podstawie kwoty, którą trzeba wydać, jest pozbawione sensu – wskazuje Kubalski. – Głównie dlatego, że kwota ta nie ma nic wspólnego z kosztami tych usług – wskazuje.

Oznacza to, że w ocenie samorządów przepis ustawy okołobudżetowej zmusza powiaty i gminy albo do przepłacania za zamawiane usługi edukacyjne, albo do zamawiania ich w ilości wyższej, niż wynika to z potrzeb niepełnosprawnych uczniów.

– To nic innego jak marnowanie środków publicznych – konkluduje Grzegorz Kubalski.