Samorządowcy mają sztywny czas pracy

Art. 24 ust. 2 ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1593 ze zm.) precyzyjnie określa wymiar czasu pracy dla samorządowców (8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień) i należy go interpretować sztywno.

W porównaniu z regulacjami kodeksu pracy tym pracownikom nie zezwala się na przepracowanie jakiejkolwiek liczby godzin nadliczbowych. Zarówno dobowy, jak i tygodniowy wymiar czasu pracy nie jest określany w średniej wysokości. Tym samym nie wolno wydłużyć pracy w poszczególnych dniach lub tygodniach, aby średnia z przyjętego okresu rozliczeniowego nie przekraczała wymaganej.

Jednak rozkład czasu pracy pracowników samorządowych należy ustalić w taki sposób, aby zapewnić obywatelom możliwość załatwienia spraw w dogodnym dla nich czasie. Praca samorządowców powinna być zatem rozłożona na pięć dni w tygodniu. Nie jest jednak określone, w jakich dniach tygodnia ma być wykonywana. Rozkład czasu pracy powinien znaleźć się w regulaminie pracy jednostki samorządowej.

Zasadniczo przyjmuje się, że praca wykonywana jest od poniedziałku do piątku. Zatem sobota jest dniem wolnym od pracy wynikającym z obowiązującego tych pracowników rozkładu czasu pracy. Nie zawsze jednak samorządowcy będą wtedy wypoczywać.

Przykładowo kierownik urzędu stanu cywilnego pracuje przez większość sobót w roku. Ślubów bowiem udziela się właśnie w soboty, czyli w dzień wolny od pracy. Pracodawcy pytają więc, czy zatem kierownikowi urzędu stanu cywilnego przysługuje za pracę wykonywaną w sobotę jakakolwiek rekompensata? Nie, ustalony rozkład czasu pracy w urzędzie stanu cywilnego musi uwzględniać specyfikę pracy na niektórych stanowiskach, np. kierownika urzędu stanu cywilnego. Od zatrudnionych na wybranych stanowiskach można wymagać pracy w innym dniu niż od poniedziałku do piątku. Tak dzieje się u pracowników urzędu stanu cywilnego. Charakter ich pracy powoduje, że mają oni zajęcie właśnie w sobotę.

W takim wypadku obowiązujący pracowników samorządowych rozkład czasu pracy ma uwzględniać inny niż sobota dzień wolny od pracy. W tygodniach, w których nie pracują w sobotę, dniem wolnym z racji rozkładu pracy w pięciodniowym tygodniu jest właśnie sobota. Natomiast w tygodniach, kiedy wymaga się od nich pojawienia się w urzędzie w sobotę, dniem wolnym powinien być wyznaczany inny dzień roboczy. Reguła ta dotyczy zarówno kierownika urzędu stanu cywilnego zatrudnionego na umowę o pracę, jak i na podstawie mianowania.

Dlatego pracownikom tym w zamian za pracę w sobotę gwarantuje się np. wolny poniedziałek. W takim wypadku praca w sobotę nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych, którą należy rekompensować dodatkowo.

Jednak do niektórych pracowników samorządowych trzeba stosować ustawę z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.). Stąd do czasu pracy mianowanego samorządowca odnosi się odpowiednio jej art. 29 ust. 2 i 3 oraz art. 30 ust. 2.

Na tej podstawie, jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu, urzędnika państwowego (w tym również samorządowego mianowanego) wolno zatrudnić poza normalnymi godzinami pracy. W wyjątkowych wypadkach będzie dotyczyło to także zajęć w nocy oraz w niedziele i święta.

Możliwość zlecenia wtedy pracy jest jednak wyłączona wobec kobiet:

- w ciąży,