Prawo lokalne w nagłej potrzebie

Samorządy mogą zatem wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Ustawa o samorządzie powiatowym mówi także o ochronie mienia obywateli oraz środowiska naturalnego. I dodaje, iż samorząd powiatowy ustanawia przepisy porządkowe, gdy powody te występują na terenie więcej niż jednej gminy.

Zawarte w ustawach ustrojowych upoważnienie do stanowienia przepisów porządkowych nie może być interpretowane w sposób rozszerzający. Oznacza to, iż [b]na ich podstawie można ustanawiać zakazy i nakazy, które służą bezpośrednio realizacji celów ustawowych.[/b]

Kompetencje do stanowienia przepisów porządkowych nie mogą być wykorzystywane do bieżącego zarządzania, ale wyłącznie po to, by przeciwdziałać nagłym realnym zagrożeniom.

[srodtytul]Gdy brak innych przepisów[/srodtytul]

Kolejny ustawowy warunek wprowadzenia przepisów porządkowych stanowi, że mogą one regulować sytuacje, które nie są uregulowane w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących. O „zakresie nieuregulowanym” można więc mówić tylko wtedy, gdy w systemie prawa nie ma innych unormowań zezwalających na eliminację zauważonych przez samorząd zagrożeń.

Przykładowo: uchwała wydana przez radę na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie szczególnej (innej niż ustawy o samorządzie gminnym i powiatowym) nie może być uznana za akt prawa miejscowego zawierający przepisy porządkowe nawet wtedy, gdy została podjęta z uzasadnieniem przewidzianym dla stanowienia takich przepisów, to znaczy dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

[srodtytul]Tylko gminy i powiaty[/srodtytul]

Prawo do wydawania przepisów porządkowych mają tylko gminy i powiaty, samorząd województwa nie ma takiej kompetencji.

Uchwały zawierające przepisy porządkowe podejmuje rada gminy, miasta lub powiatu. W sytuacji pilnej, kiedy nie jest możliwe zebranie się rady, może ustanowić je wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) albo zarząd powiatu w zarządzeniu.

Takie zarządzenie musi zatwierdzić na najbliższej sesji rada gminy (powiatu). Rada może zaakceptować zarządzenie, jeśli jego treść uwzględnia warunki ustawowe w dniu zatwierdzenia. W razie odmowy lub nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady traci ono moc. Rada określa wówczas, kiedy następuje utrata jego mocy obowiązującej.

Następnego dnia po ustanowieniu przepisów porządkowych wójt przesyła je do wiadomości szefom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina. Starosta przesyła powiatowe przepisy porządkowe szefom gmin ze swojego powiatu oraz starostom powiatów sąsiednich.

Przepisy porządkowe (inaczej niż „zwykłe” akty prawa miejscowego) mogą przewidywać za ich naruszenie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

[ramka][b]GPP informuje[/b]

Przepisy porządkowe w orzecznictwie sądów administracyjnych

- Wydanie przepisu zakazującego używania materiałów i środków pirotechnicznych na terenie gminy nie jest niezbędne, ponieważ ochrona porządku, spokoju, bezpieczeństwa publicznego może być realizowana poprzez zastosowanie obowiązujących regulacji prawnych kodeksu wykroczeń.

- W zakresie ewidencji odpadów istnieją przepisy ustawowe, co wyłącza możliwość wydania w tej materii przepisów porządkowych.

- Wprowadzenie zakazu używania fajerwerków, petard i innych środków pirotechnicznych nie uzasadnia wydania w tym zakresie zarządzenia porządkowego. Nie jest to przypadek niecierpiący zwłoki, wymagający natychmiastowej reakcji organu gminy.