Nie każdy ma prawo do pomocy

Osoba, rodzina lub gospodarstwo domowe znajdujące się poniżej progu interwencji socjalnej wymaga udzielenia publicznej pomocy w postaci świadczeń z pomocy społecznej. Osoby, które własnym staraniem uzyskują środki niezbędne do pokrycia koniecznych wydatków ponoszonych w związku ze społecznymi funkcjami osoby, rodziny i gospodarstwa domowego, na pomoc w postaci świadczeń z pomocy społecznej nie zasługują. Aby ułatwić organom pomocy społecznej ocenę, czy świadczenie przyznać, czy też odmówić, wprowadzone zostały kryteria dochodowe.

[srodtytul]Kryterium dochodowe[/srodtytul]

Od 1 października 2006 r. kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej jest dochód nieprzekraczający 477 zł. Natomiast aby pomoc mogła zostać przyznana rodzinie, jej dochód na osobę nie może być wyższy niż 351 zł.

Weryfikacja kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przeprowadzana jest raz na trzy lata. Obecnie obowiązują w tej kwestii przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=67D39420A45D3C1E319F6B81005D8D9D?id=182448]rozporządzenia z 24 lipca 2006 r. (DzU nr 135, poz. 950)[/link]. Od 1 października będą one regulowane nowym [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=321138]rozporządzeniem z 28 lipca 2009 r. (DzU nr 127, poz. 1055)[/link]. Nowe przepisy zmian nie przewidują. Kwoty kryterium dochodowego, świadczeń i zasiłków pozostają na dotychczasowych poziomach.

[ramka][b]Przykład[/b]

Mamy czteroosobową rodzinę: małżeństwo z dwójką dzieci. Mąż jest bezrobotny i otrzymuje zasiłek w wysokości 575 zł (tyle wynosi zasiłek podstawowy od 1 czerwca 2009 r.). Jego żona jest całkowicie niezdolna do pracy i z tego tytułu otrzymuje rentę. Wysokość renty wynosi od 1 marca 2009 r. 675,10 zł. Dzieci są w różnym wieku, starsze ma lat siedem, a młodsze trzy. Rodzicom przysługuje zatem na każde z nich zasiłek rodzinny w wysokości 64 zł (starsze) i 48 zł (młodsze). Łączny dochód na osobę w naszej przykładowej rodzinie wynosi:

575 zł + 675,10 zł + 64 zł + 48 zł = 1363,10 zł.

Kryterium dochodowe uprawniające tę rodzinę do otrzymania zasiłku z pomocy społecznej wynosi natomiast: 4 x 351 zł = 1404 zł.

Ponieważ dochody rodziny są niższe od kryterium dochodowego, to rodzina może otrzymać zasiłek z pomocy społecznej.

Jego maksymalna wysokość nie może przekraczać kwoty: 1404 zł – 1362,10 zł = 41,90 zł miesięcznie.[/ramka]

[srodtytul]Jak się ubiegać[/srodtytul]

Osoba zainteresowana otrzymaniem zasiłków z pomocy społecznej powinna wystąpić ze stosownym wnioskiem do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Z reguły będzie to gminny (miejski) czy dzielnicowy ośrodek pomocy społecznej. [b]Wniosek najlepiej jest złożyć na piśmie, chociaż nie jest to jedyna forma zastrzeżona przepisami ustawy. Można go bowiem złożyć także ustnie – podczas osobistej wizyty w ośrodku, a nawet telefonicznie.[/b] Pamiętać w tym miejscu należy, że z wnioskiem o udzielenie świadczenia pomocy społecznej może wystąpić nie tylko sam zainteresowany, ale także przedstawiciel ustawowy, a za zgodą zainteresowanego nawet inna osoba. Pomoc społeczna może być również przyznana z urzędu.

Zasiłki przyznawane są w drodze decyzji administracyjnej. Podejmowana jest ona po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, którego celem jest ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin. Przeprowadza go pracownik socjalny, który może się domagać złożenia przez osobę lub rodzinę oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym.

[srodtytul]Odmowa i cofnięcie świadczenia[/srodtytul]

Ustawodawca przewidział także sytuacje, w których można świadczenia odmówić, a nawet je cofnąć. Organ nie przyzna świadczenia, jeżeli wnioskodawca odmówi złożenia oświadczenia o swoich dochodach i majątku. Przyczyną nieudzielenia wsparcia możne być również brak współpracy osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym, odmowa podjęcia zatrudnienia przez bezrobotnego oraz odmowa podjęcia leczenia przez osobę uzależnioną np. od alkoholu.

Ustawa o pomocy społecznej przewiduje także przypadek obligatoryjnego pozbawienia prawa do świadczeń. Zawiera go art. 13 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń socjalnych. Co to oznacza? Przede wszystkim to, że osadzony nie może się o taką pomoc ubiegać, a w sytuacji gdy przed skazaniem świadczenie pobierał – należy mu je odebrać.

Potwierdza to [b]wyrok WSA w Olsztynie z 30 października 2007 r.[/b], w którym sąd stwierdził, że pozbawienie prawa do świadczeń ma charakter obligatoryjny. Zatem [b]organ nie może rozstrzygać w tym przedmiocie w ramach uznania administracyjnego, lecz w przypadku zaistnienia przesłanek wskazanych w powołanym przepisie, tj. odbywania kary pozbawienia wolności, musi orzec o uchyleniu decyzji przyznającej świadczenie z pomocy społecznej (II SA/Oi 930/07).[/b]