Często zdarza się, że podmioty wypłacające dotację nie bardzo rozumieją specyfikę funkcjonowania VAT i uznają, że skoro gmina jest podatnikiem, to zawsze ma prawo do odliczenia podatku (niezależnie czy inwestycja wiąże się ze sprzedażą opodatkowaną czy nie). Z kolei gminy w wielu wypadkach obawiają się działań zmierzających do odliczenia VAT naliczonego lub nie widzą możliwości ich podejmowania. Dotyczy to zarówno inwestycji już zrealizowanych, jak i planowanych.
Warto więc podkreślić, że w wielu wypadkach odzyskanie przez gminy podatku naliczonego jest możliwe. Bardzo często inwestycje są bowiem wykorzystywane (lub mogą być) do działalności opodatkowanej.
Co do zasady to wystarczy, aby odliczyć VAT. Nie zmienia tego sfinansowanie zakupu z dotacji (ze środków unijnych bądź innych). Celem prawa do odliczenia podatku jest bowiem uwolnienie podatnika prowadzącego działalność gospodarczą od finansowego ciężaru podatku.
Nie ma tutaj znaczenia źródło finansowania wydatków, w których zawarty był podatek obciążający podatnika. Liczy się jedynie obiektywny fakt przeznaczenia towarów i usług obciążonych podatkiem do działalności opodatkowanej.
ETS pozwala
Takie wnioski wynikają także z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, np. z wyroku w sprawie Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Hiszpanii (C-204/03). Trybunał jednoznacznie w nim stwierdził, że nie można wprowadzić do prawa krajowego przepisów, które ograniczałyby możliwość odliczenia VAT od zakupów finansowanych subwencjami. Od inwestycji, które były finansowane (współfinansowane) ze środków unijnych, można więc odzyskiwać podatek naliczony.
Możliwość odliczenia (zwrotu) podatku naliczonego w gminach istnieje zarówno w odniesieniu do inwestycji przyszłych, jak i już zrealizowanych. Każdy podatnik VAT ma bowiem prawo do skorygowania swoich przeszłych zobowiązań podatkowych. Może ponownie złożyć deklaracje za okresy rozliczeniowe za ostatnie pięć lat licząc od początku roku, w którym podatek naliczony został poniesiony.
