Depozyt źródłem finansowania tylko przejściowego deficytu budżetu

- Mamy w gminie problem dotyczący stosowanie art. 91a ustawy o finansach publicznych. Czy ten przepis umożliwia finansowanie deficytu budżetu gminy ale planowanego (nie przejściowego), środkami stanowiącymi depozyt wolnych środków Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej?

Nie. Wynika to z następujących okoliczności.

Po pierwsze, aby odnieść się merytorycznie do podanej problematyki niezbędna jest stosowna jej analiza w kontekście art. 91a ustawy o finansach publicznych. Jego treść jest następująca (ust. 1): „W celu sfinansowania środków niezbędnych na pokrycie deficytu lub rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego, jednostka samorządu terytorialnego może przyjmować w depozyt wolne środki od samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, samorządowych instytucji kultury oraz samorządowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14, z wyłączeniem wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej." Regulacja ta została wprowadzona ustawą z 26 września 2014 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2014 r. poz. 1626), a weszła w życie 1 stycznia 2015 r. W uzasadnieniu do projektu ww. ustawy wskazano zaś, że: „potrzeba zmiany ustawy o finansach publicznych wynika z dążenia do zmniejszenia potrzeb pożyczkowych Skarbu Państwa, a przez to obniżenia poziomu długu publicznego i minimalizowania kosztów jego obsługi". Niestety, literalne brzmienie ww. regulacji nie pozwala zająć konstruktywnego stanowiska w podanym zakresie przedmiotowym.

Po drugie, wspomniana nowelizacja była jednak przedmiotem analizy Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych (podmiot przedstawicielski regionalnych izb obrachunkowych). W piśmie z 12 marca 2015 r. w sprawie przyjmowania przez jednostki samorządu terytorialnego w depozyt wolnych środków, KRRIO wyraziła następujący pogląd: „Nowe regulacje wynikające z noweli ustawy o finansach publicznych, w tym przyznające jednostkom samorządu terytorialnego możliwości przyjmowania depozytów od SP ZOZ, dla których podmiotem tworzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, samorządowych instytucji kultury oraz samorządowych osób prawnych mają na celu zwiększenie efektywności wykorzystywania wolnych środków zgromadzonych w sektorze finansów publicznych oraz środków przyjętych do depozytu sądowego i tym samym zmniejszenie poziomu długu publicznego oraz kosztów jego obsługi. (...)". W odniesieniu do finansowania deficytu jednostki samorządu terytorialnego KRRIO zwróciła uwagę na treść art. 217 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, w którym ustawodawca wymienia enumeratywnie źródła sfinansowania deficytu budżetu. Zgodnie ze wskazanym wyżej przepisem deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z:

- sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego;

- kredytów;

- pożyczek;

- prywatyzacji majątku jednostki samorządu terytorialnego;

- nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych;

- wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.

Po trzecie, w dalszej części ww. stanowiska, KRRIO wskazała, że: Środki przyjęte w depozyt należy traktować jako krótkoterminowe „pożyczki" mające na celu sfinansowanie czasowego niedoboru środków finansowych jednostki samorządu terytorialnego służących pokryciu deficytu budżetu w szerokim tego słowa znaczeniu (ale nie jego źródeł) lub planowanym rozchodom budżetu. Wykorzystanie środków pochodzących z depozytu służyć będzie de facto czasowemu finansowaniu wydatków nie mających pokrycia w planowanych na określony dzień roku budżetowego dochodach budżetu zamiast finansowania ich np. przychodami zwrotnymi, a także sfinansowaniu rozchodów budżetu (za wyjątkiem lokowania przez jednostki samorządu terytorialnego środków pochodzących z depozytu). Stąd uwzględniając powołany art. 217 ust 2 ustawy przeciwstawnym poglądem będzie przyjęcie, iż środki finansowe pochodzące z depozytu nie mogą stanowić źródła finansowania deficytu budżetu zarówno na etapie planowania jak i wykonania budżetu, który nie został zmieniony.