Odium spadnie na wszystkich sędziów - rozmowa z rzecznikiem dyscyplinarnym Piotrem Schabem

Panie sędzio, jak to dziś jest z tymi najbardziej gorącymi postępowaniami wyjaśniającymi w sprawie hejtu w Ministerstwie Sprawiedliwości i zamieszanych w niego sędziów?

Podjęliśmy szeroko zakrojone czynności wyjaśniające, dotyczące aktywności sędziów w mediach społecznościowych, z zachowaniem § 23 zbioru zasad etyki zawodowej sędziów, obecnie bez różnicowania charakteru tej aktywności i uściślenia, o jaką i czyją aktywność chodzi. Przypomnijmy, że zbiór zasad etyki sędziowskiej wyraźnie ustanawia wymóg powściągliwości sędziów w mediach społecznościowych.

Czytaj też:

Sędziowie mają się trzymać z dala od polityki. Jest projekt

Sąd potwierdza: Piebiak i Iwaniec znów będą orzekać

Gang Olsena w Ministerstwie Sprawiedliwości

Schab: nadużycie władzy jest zachowaniem karygodnym

Ziobro chce kodeksu etyki w internecie dla sędziów

Proszę nam zdradzić, co konkretnie będzie pan badał?

Chodzi o wypadki ewentualnego zaistnienia przewinień dyscyplinarnych przez naruszenie wskazanego wyżej przepisu § 23 zbioru zasad etyki zawodowej sędziów.

Ale postępowanie będzie prowadzone w stosunku do sędziów hejtujących czy też tych hejtem poszkodowanych?

Nie będziemy rzecz jasna prowadzić postępowań wobec osób pokrzywdzonych tymi działaniami. Niewykluczone jednak, że będą one występować jako świadkowie w tych sprawach. Czyli należy założyć, że mogą się one toczyć z ich udziałem. I tak prawdopodobnie będzie.

Kiedy w poniedziałkowy wieczór czy wtorkowy poranek ubiegłego tygodnia zaczęły do pana docierać pierwsze sygnały o aferze, to co sobie pan pomyślał? Tak na gorąco...

Nie mając możliwości weryfikacji prawdziwości informacji środków masowego przekazu, odczułem zdumienie, że w pewnych sytuacjach mogło zabraknąć instynktu samozachowawczego.

U sędziów?

Cóż, niestety tak.

Był pan zdumiony czy zaskoczony tym, co usłyszał?

Zdumienie i zaskoczenie przeważało w moich odczuciach.

Mijają kolejne dni, pojawiają się kolejne odsłony i nazwiska, coś udało się już zbadać, kogoś wezwać na przesłuchanie, wysłać pismo z wezwaniem o złożenie wyjaśnień? Obywatele mają świadomość, że takie postępowanie musi potrwać, ale nie znoszą bezczynności.

I o niej nie może być mowy. Jako rzecznik dyscyplinarny wszystkich sędziów sądów powszechnych muszę zgromadzić cały materiał dowodowy w tych sprawach i uczynię to. Proszę jednak zauważyć, że mamy do czynienia ze stanowczą negacją przekazu medialnego, o którym mowa. Sędziowie, którzy mieli tę akcję organizować czy też brać w niej udział, próbują się bronić, o czym zakomunikowano publicznie. Wszczynają postępowania sądowe, składają zawiadomienia, zaprzeczając obciążającej ich wersji. Będziemy zatem badać wiarygodność wszystkich stanowisk wyrażanych w analizowanej kwestii. Nie ukrywam, że gdy zapoznałem się z doniesieniami medialnymi w tej sprawie, górę wzięło u mnie zaskoczenie, wręcz zdumienie. Niemniej podkreślam, że absolutnie nie przesądzam wiarygodności żadnej z wersji.

Wierzy pan, że coś takiego można było wymyślić, spreparować?

Sędziowie zapowiadający procesy sądowe podkreślają, że wytworzenie materiałów użytych jako dowody przeciwko nim nie stanowi trudności. Szczegółowo opisywano wręcz sposób ich wykonania. Argumentacja ta jest osnową zapowiadanych pozwów sądowych i prywatnych aktów oskarżenia. Nie chodzi zatem o wiarę w prawdziwość którejś z wersji wydarzeń, lecz o gruntownie przeprowadzone postępowanie dowodowe, wolne od apriorycznych założeń co do czyichkolwiek twierdzeń.

Tymi sprawami zajmie się pan osobiście czy wraz z dwoma zastępcami? A może wręcz wyłącznie oni poprowadzą te postępowania?

Wszyscy trzej będziemy prowadzić czynności w tej sprawie, z tym że w wiodącym zakresie działać będę osobiście.

Pytam nie bez powodu, bo nazwiska pana zastępców także przewinęły się przez media w tych sprawach.

W tych więc aspektach, w których działania, wymagające podjęcia, dotyczyć mogłyby w jakiejkolwiek mierze sędziów Przemysława Radzika i Michała Lasoty, czynności tych dokonam ja. Okoliczności sprawy pozostającej w istotnym zainteresowaniu opinii publicznej wymagają kompletnego, rzetelnego postępowania dowodowego. Gwarantuję, że tak się stanie.

Postępowania wyjaśniające, odwołania z delegacji ze skutkiem natychmiastowym, dymisja wiceministra sprawiedliwości to niejedyne efekty całej afery. Minister Zbigniew Ziobro chce przygotować kodeks etyki dla sędziów, którzy funkcjonują w sieci. Myśli pan, że jest to potrzebne? Przecież mamy już kodeks zasady etyki sędziowskiej, który porusza tę sprawę. Wiele osób, w tym wielu sędziów, uważa, że inicjatywa ministra to temat zastępczy. Ci bardziej odważni twierdzą wręcz, że przyzwoitości nie da się zapisać w żadnym kodeksie.

Pozwolę sobie zwrócić uwagę na przepis § 23 zbioru zasad etyki zawodowej sędziów. Jeśli odwołujemy się do sformułowanego tam wymogu powściągliwości w korzystaniu z mediów społecznościowych, powinniśmy mieć przekonanie, że sędzia cechuje się nieskazitelnym charakterem, a zatem – że potrafi to pojęcie wyłożyć i zinterpretować we właściwy sposób. Zasadniczo więc nie powinna istnieć potrzeba redefiniowania pojęcia powściągliwości jako miary zachowania oczekiwanego od sędziego, która powinna być dla niego czytelna.

Czyli tworzenie nowych zasad etyki uważa pan za zupełnie niepotrzebne?

Gdyby nie przykłady ostatnich dni, to wciąż reprezentowałbym powyższy pogląd. Każdy dzień dostarcza nam jednak przykładów tego, że wskazana wyżej miara etycznego zachowania była i jest przekraczana. Być może więc kazuistyczne ujęcie zasad korzystania przez sędziów z mediów społecznościowych, traktowanych zapewne jako zestaw zakazów, okaże się celowe. Stanowcze zdanie w tej kwestii mógłbym wyrazić po zapoznaniu się z zapowiadanym projektem powyższej regulacji.

Konflikt w środowisku sędziowskim trwa od dwóch, trzech lat. Stale się nasilał. Czy to, co się dziś dzieje, to jest już środowiskowa wojna?

Niestety, jest to wojna. I to, co się dzieje obecnie, jest dowodem na nią. Dowiadujemy się o bardzo brutalnych metodach działania w stosunku do sędziów. Osoby reprezentujące odmienne postawy w życiu publicznym są wobec siebie bezwzględne i otwarcie wrogie.