Komunikat dotyczy budzącej duże kontrowersje nowelizacji ustaw Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawie o Sądzie Najwyższym, przyjętych przez Sejm RP 20 grudnia 2019 r. Projekt ten jest określany przez polityków opozycji oraz prawników jako tzw. ustawa kagańcowa.
Projektem zajmuje się obecnie Senat.
Resort sprawiedliwości przekonuje, że rozwiązania zawarte w ustawie mają na celu usprawnienie pracy sądów, zwiększenie apolityczności sędziów i transparentności wymiaru sprawiedliwości oraz zapobieganie podważaniu statusu sędziów, czyli instytucji nieznanej polskiemu prawu.
Jak czytamy w stanowisku Ministerstwa Sprawiedliwości "wszelkie próby podważania statusu sędziów i prawomocności wydawanych przez nich orzeczeń uderzają w konstytucyjne podstawy państwa prawa. Za niedopuszczalne zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i Sądu Najwyższego uznaje się odmowę stosowania ustawy bez uprzedniego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który ma wyłączną kompetencję do kontroli konstytucyjności przepisów."
Na stronie internetowej opublikowano cztery opinie prawników dotyczące ustawy. Autorem dwóch z nich jest prof. Bogumił Szmulik. Pierwsza z nich dotyczy "zachowania sędziego Pawła Juszczyszyna. - W dotychczasowej praktyce funkcjonowania sądów powszechnych takie bezprawne zachowanie sędziego nie miało miejsca. Na gruncie polskiego prawa sędzia nie posiada żadnej możliwości badania, a tym bardziej kwestionowania statusu innego sędziego - pisze prof. Szmulik. Druga jego opinia odnosi się do nowej regulacji art. 107 Prawa o ustroju sądów powszechnych, określającego podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów.
Autorem trzeciej opinii, na którą powołuje się resort jest dr Andrzej Pogłódek z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Wskazuje ona, że "polski porządek ustrojowy nie przewiduje możliwości zakwestionowania postanowienia Prezydenta o powołaniu na sędziego w drodze odrębnego postępowania wszczętego przed sądem, tym bardziej nie jest ustrojowo możliwe podważanie tego aktu >>przy okazji<< innego toczącego się postępowania".
Czwarta opinia zamieszczona na stronie MS dotyczy dwóch zagadnień: "Prerogatywy Prezydenta RP w sprawie powołania sędziego w świetle wyroku TSUE z dnia 19 listopada 2019 r." oraz "Dopuszczalności kwestionowania przez sąd legalności powołania konstytucyjnych organów państwa". Jej autorką jest prof. dr hab. Anna Łabno.
