IPN nie będzie ścigał sędziów stanu wojennego

Sędziowie orzekający w sprawie czynów popełnionych między 12 a 16 grudnia 1981 roku musieli stosować dekret o stanie wojennym.

Aktualizacja: 21.12.2007 08:53 Publikacja: 21.12.2007 00:01

IPN nie będzie ścigał sędziów stanu wojennego

Foto: Fotorzepa, Darek Golik

Pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej będzie musiał więc umorzyć część śledztw. Taki jest efekt uchwały Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2007r (sygn akt I KZP 37/07), która zostanie wpisana do księgi zasad prawnych (będą ją musiały stosować wszystkie składy orzekające SN).

Sąd Najwyższy zajął się tą kwestią na wniosek prokuratora IPN w Katowicach. Ten w sprawie Zdzisława B., sędziego SN i kilku innych podobnych chciał postawić zarzuty sędziom i prokuratorom. Chodziło o tych, którzy na podstawie dekretu o stanie wojennym oskarżali, skazywali i przedłużali tymczasowe aresztowania wobec działaczy "Solidarności" za ich czyny popełnione przed 17 grudnia, kiedy dekret jeszcze nie obowiązywał.

Rzecz w tym, że dekret Rady Państwa PRL z 12 grudnia wydrukowano w Dzienniku Ustaw dopiero 17 grudnia 1981 r. i dopiero od tej daty można mówić o jego obowiązywaniu. Na Dzienniku Ustaw widniała jednak data 14 grudnia, z mocą wsteczną obowiązywania od 12 grudnia. Takie antydatowanie wyszło na jaw dopiero w 1991 r.

Z uchwały Sądu Najwyższego wynika, że sędziowie musieli stosować dekret o stanie wojennym z 12 grudnia 1981 r., dlatego że nie było wtedy mechanizmu oceny konstytucyjności ustaw, a Konstytucja PRL nie zawierała zakazu działania prawa wstecz.

Oznacza to, że IPN nie będzie mógł stawiać zarzutów sędziom za bezprawne – jego zdaniem – stosowanie tego dekretu. Postawienie im zarzutów wymaga bowiem uchylenia immunitetu – co po uchwale SN wpisanej do zbioru zasad prawnych będzie niemożliwe.

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy uznał, że zbędne jest rozpatrywanie, czy sędziowie orzekający w sprawach o przestępstwa z dekretu o stanie wojennym wiedzieli o antydatowaniu Dziennika Ustaw, w którym ten dekret opublikowano.

IPN uważał, że nie jest oczywiste, iż sędziowie nie wiedzieli o antydatowaniu dekretu i mogli nie stosować artykułu o działaniu prawa wstecz.

Według pierwszego prezesa Sądu Najwyższego Lecha Gardockiego, który przewodniczył posiedzeniu, nie można też mówić o obowiązku kontroli przez dany sąd konstytucyjności dekretu o stanie wojennym, bo PRL nie była – tak jak jest dzisiejsza Polska – demokratycznym państwem prawny.

Pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej będzie musiał więc umorzyć część śledztw. Taki jest efekt uchwały Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2007r (sygn akt I KZP 37/07), która zostanie wpisana do księgi zasad prawnych (będą ją musiały stosować wszystkie składy orzekające SN).

Sąd Najwyższy zajął się tą kwestią na wniosek prokuratora IPN w Katowicach. Ten w sprawie Zdzisława B., sędziego SN i kilku innych podobnych chciał postawić zarzuty sędziom i prokuratorom. Chodziło o tych, którzy na podstawie dekretu o stanie wojennym oskarżali, skazywali i przedłużali tymczasowe aresztowania wobec działaczy "Solidarności" za ich czyny popełnione przed 17 grudnia, kiedy dekret jeszcze nie obowiązywał.

Sądy i trybunały
Julia Przyłębska nie jest już szefową Trybunału Konstytucyjnego?
Praca, Emerytury i renty
Wigilia wolna od nowego roku. Ale nie to oburza biznes
Prawo dla Ciebie
Na te podwyżki trzeba się szykować w 2025 r. Dla kogo będą najbardziej odczuwalne?
Konsumenci
Jak otrzymać ulgę na prąd? Kto może mniej zapłacić za energię? Ekspert odpowiada
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Sądy i trybunały
Sądy dostaną więcej pieniędzy. Jakie podwyżki planuje resort sprawiedliwości?
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska