Kalkulator wyliczy kwotę zadośćuczynienia za śmierć bliskich. Prawnicy są niechętni

Chodzi o opublikowany na stronie internetowej KSSiP „kalkulator”. Jest cały czas testowany, ale kolejny etap podsumowań właśnie się zakończył. Pozwala uzyskać informację o sumach przyznawanych przez sądy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią osoby najbliższej. I wyliczyć kwotę, która byłaby adekwatna w określonym stanie faktycznym. Dziś najchętniej korzystają z niego ubezpieczyciele.

Kalkulator powstał na podstawie badań, w których zebrano dane z ponad 2300 spraw, uwzględniając w szczególności wysokość żądanego i zasądzonego zadośćuczynienia, rodzaj relacji między powodem a zmarłym czy okoliczności towarzyszące śmierci i żałobie. Pokazuje się w sumie jedenaście okienek, które można wypełnić, podając jak najwięcej szczegółów konkretnej sprawy.

Jest się o co bić

– Po wprowadzeniu danych „kalkulator” poda konkretną wartość – wyjaśnia „Rzeczpospolitej” Paweł Zdanikowski, sędzia Sądu Okręgowego w Lublinie, kierownik Działu Badań i Analiz KSSiP, a zarazem koordynator tego projektu.

Podkreśla, że nie chodzi tu o średnią arytmetyczną, tylko o medianę zasądzanych zadośćuczynień. Wraz z sugerowaną kwotą korzystający uzyska też informację o orzeczeniach, które zapadły w podobnych sprawach. Lista wyroków jest długa.

Najwyższa przyznana kwota zadośćuczynienia (z tych uwzględnionych w kalkulatorze) wynosi 300 tys. zł, 75 proc. jest niższych niż 99 999 zł, mediana wynosi 60 tys. zł. Najniższa przyznana suma to 2 tys. zł.

– Narzędzie jest dość intuicyjne, ale przed skorzystaniem z niego należy koniecznie zapoznać się z krótką instrukcją zamieszczoną na tej samej stronie – mówi sędzia Zdanikowski.

Czytaj więcej

Ubezpieczenia i odszkodowania

Jest skarga nadzwyczajna ws. zadośćuczynienia dla wnuka za śmierć dziadka

Nie da się pogodzić z zasadą sprawiedliwości społecznej stanowiska sądu, by małe dziecko nie było w stanie odczuwać krzywdy - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich, który złożył skargę nadzwyczajną od wyroku, odmawiającego przyznania wnukowi zadośćuczynienia za śmierć dziadka.

W tym samym projekcie powstało także narzędzie (dostępne na tej samej stronie) pozwalające na ustalenie najczęściej przyjmowanej przez sądy wartości przyczynienia się zmarłego do swojej śmierci. Uwzględnia ono m.in. niezapięcie pasów bezpieczeństwa, kierowanie pod wpływem alkoholu lub narkotyków czy naruszenie innych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Największe przyczynienie się wynosi 90 proc., średnie 50 proc., a najniższe 10 proc.

– Oba narzędzia powstały przede wszystkim z myślą o sędziach. Mogą jednak z nich korzystać wszyscy zainteresowani, np. ubezpieczyciele, adwokaci i radcowie prawni. Najbardziej ostrożnie do takiej formy standaryzacji podchodzą jednak sędziowie. Wśród nich panuje przekonanie, że każda sprawa jest inna, wyjątkowa. Dlatego też zaraz po wakacjach ruszamy z akcją informowania sędziów o istniejącym narzędziu i jego zaletach – zapowiada sędzia Zdanikowski.

Ocena, jaka kwota przysługuje cierpiącemu z powodu bólu fizycznego lub psychicznego po stracie bliskiej osoby, przysparza sądom wielu problemów. Jak jednak wskazują eksperci, trzeba dążyć do tego, by były utrzymywane w tzw. rozsądnych granicach. Nie może to jednak przeważać nad funkcją kompensacyjną zadośćuczynienia.

– Należy uwzględniać indywidualne okoliczności każdej sprawy, aby można było mówić o społecznym poczuciu sprawiedliwości przy orzekaniu zadośćuczynienia – zauważa mec. Ewa Derc, radca prawny.