Wynagrodzenie sędziów: im mniej jest sędziów, tym wyższe są ich zarobki

Raport o wysokości zarobków europejskich sędziów pokazuje, że statystyczny początkujący sędzia w Europie zarabia około 53 tys. euro rocznie, a w Polsce – 18 tys. euro.

Dowodzi też, że duży wpływ na uposażenie sędziów ma ich liczba. Tak np. w Bułgarii, gdzie zarabiają oni najmniej w UE (7227 euro rocznie), jest aż 28,3 sędziów na 100 tys. obywateli. Podobna ich liczba pracuje w Polsce (25,9 na 100 tys. obywateli), na Litwie (22,5), Łotwie (20,8) oraz w Rumunii (19,2) – a więc w krajach UE, gdzie zarobki tej grupy wyrażone w euro są stosunkowo niskie.

Szeroka kognicja

Polscy sędziowie również zauważają tę prawidłowość. Dlatego postulują zmniejszenie liczby spraw napływających do sądu. Dziś bowiem ich kognicja jest zbyt szeroka (w ubiegłym roku trafiło do nich aż 12 mln spraw).

– Chyba zbyt szybko zlikwidowano kolegia ds. wykroczeń. W konsekwencji sędziowie rozpoznają np. sprawy kierowców przekraczających prędkość czy osób pijących piwo na ławce, które odmówiły przyjęcia mandatu – uważa sędzia Waldemar Żurek z Sądu Okręgowego w Krakowie. Jego zdaniem sędziowie nie muszą też rozstrzygać np. spraw ubezpieczeniowych czy rozwodowych, gdy małżonkowie zgodnie chcą się rozstać.

– Warto też rozważyć likwidację drogi odwoławczej w najdrobniejszych sprawach. Tak jest np. w Niemczech, gdzie w sprawach cywilnych o małej wartości przedmiotu sporu środek odwoławczy nie przysługuje – proponuje sędzia Bartłomiej Przymusiński ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Zdaniem sędziów zmniejszenie kognicji sądów spowoduje, że z tymi samymi kosztami dla budżetu państwa ta grupa zawodowa będzie zarabiała znacznie więcej niż obecnie, a do tego szybciej będzie rozstrzygać najpoważniejsze spory.

Korona zawodów

Uwzględniając te postulaty, należy zapytać, kto miałby rozstrzygać najdrobniejsze sprawy. – Mogliby to być sędziowie pokoju, czyli np. młodzi prawnicy wybierani w gminach na czteroletnią kadencję – proponuje Waldemar Żurek.

Podobny system panuje np. w krajach anglosaskich, gdzie mała jest liczba zawodowych sędziów. W Irlandii, gdzie sędziowie zarabiają najlepiej, współczynnik liczby sędziów na 100 tys. obywateli wynosi 3,3, a w Anglii, Walii i Szkocji – 3,5.

– W tych państwach zawód sędziego rzeczywiście jest koroną zawodów prawniczych. Z jego wykonywaniem wiąże się prestiż materialny – wskazuje Bartłomiej Przymusiński.

W Polsce o tym, że zawód sędziego powinien stać się koroną zawodów prawniczych, mówi się od likwidacji asesorów, która nastąpiła 5 maja 2009 r. Od tego czasu, aby zostać sędzią, nie wystarczy ukończyć aplikacji. Trzeba jeszcze pracować jako asystent lub referendarz. Na sędziów mogą być też powoływani inni prawnicy, np. adwokaci i radcowie. – Niestety, ze względu na niskie wynagrodzenia zaledwie 5 proc. adwokatów i radców ubiega się o pracę w sądzie – mówi sędzia Barbara Godlewska-Michalak z Krajowej Rady Sądownictwa.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora a.jaraszek@rp.pl

Jaki jest status materialny

Roczne zarobki brutto początkującego sędziego w poszczególnych krajach Europy wynoszą (kwoty w euro):

1. Irlandia – 147 961

2. Szwajcaria – 107 940

3. Anglia – 105 526

4. Holandia – 70 000

5. Szwecja – 56 104

6. Grecja – 51 323

7. Hiszpania – 49 303

8. Austria – 45 612

9. Włochy – 45 188

10. Francja – 36 352

11. Słowacja – 25 303

12. Czechy – 22 374

13. Węgry – 19 176

14. Polska – 18 000*

15. Rosja – 13 067

16. Gruzja – 11 500

17. Azerbejdżan – 8256

18. Albania – 7250

19. Bułgaria – 7227