Warszawscy sędziowie żądają zaniechania zmian w ustawie o sądach

Zmiany te, w ocenie zgromadzenia, mają na celu wzmocnienie i tak już zbyt mocnej pozycji ministra sprawiedliwości względem sądów i sędziów, a tym samym nie tylko mają charakter sprzeczny z konstytucyjnie gwarantowaną zasadą równości i odrębności władz ale również ingerują w sposób nieuzasadniony i szkodliwy w wewnętrzny ustrój sądownictwa.

W uchwale podjętej 14 kwietnia br. zgromadzenie przedstawicieli apelacji warszawskiej zwróciło uwagę na następujące zmiany:

- art. 11 § 3 i 37d

– rezygnacja w wypadku powoływania przewodniczących wydziału, zastępców przewodniczących wydziału i wizytatorów z zasady, że negatywna opinia kolegium sądu w przedmiocie powierzenia danej osobie tej funkcji była wiążąca - zdaniem sędziów apelacji - odbiera praktyczne znaczenie organowi sądu jakim jest kolegium, czyniąc go w istocie organem opiniodawczym pozbawionym konkretnej możliwości wpływu na funkcjonowanie sądu.

W ocenie zgromadzenia, zmiana ta zmierza do wyraźnego wzmocnienia pozycji prezesa czyli organu sądu mianowanego przez władzę polityczną kosztem kolegium czyli organu sądu wyłanianego przez sędziów w demokratycznym procesie wyborczym.

- art. 22a § 6

– wprowadzenie natychmiastowej skuteczności decyzji prezesa, skutkiem której sędzia, mimo wniesienia odwołania ma orzekać zgodnie ze zmienionym podziałem czynności.

Zdaniem przedstawicieli apelacji warszawskiej, w wypadku każdego uwzględnionego odwołania zmiana ta powodować będzie chaos organizacyjny w jednostce, w której odwołujący się sędzia orzeka, bowiem spowoduje to nie tylko konieczność wykonania szeregu czynności natury administracyjnej przez prezesa lub przewodniczącego wydziału (zbędnie odrywając ich od podstawowej funkcji sędziowskiej czyli funkcji orzeczniczej) ale również sekretariatu sądowego. Kolegia sądów apelacyjnych są w stanie sprawnie rozstrzygać o odwołaniach wnoszonych przez sędziów w krótkim czasie, a tym samym zmiana w dotychczasowym stanie prawnym nie znajduje uzasadnienia.

- art. 28 § 4 –

zmiana dająca prezesowi prawo udziału w obradach kolegium w sprawach należących do jego kompetencji z jednoczesnym przyznaniem mu prawa głosu decydującego w wypadku równowagi głosów.

- Celem tej zmiany jest obniżenie rangi kolegium i ograniczenie jego wpływu na decyzje prezesa, który zyskuje nie tylko prawo udziału w obradach kolegium w sprawach należących do jego kompetencji (co potencjalnie może wpływać na swobodę wypowiedzi i decyzje przynajmniej niektórych członków tego organu) ale i głos decydujący w razie równowagi głosów. W kontekście rodzaju podmiotów powołujących i legitymizujących prezesa oraz kolegium zmiana tego rodzaju jest nie do przyjęcia - uważają sędziowie.

- art. 35 § 1 -

zmiana ograniczająca ilość przedstawicieli sędziów sądów rejonowych w zgromadzeniu ogólnym sędziów okręgu do 2/3 liczby sędziów sądu okręgowego.

- Już obecna sytuacja oznaczała, że sędziowie sądów okręgowych mają większe prawa do udziału w zgromadzeniu. Tymczasem projekt dodatkowo ogranicza liczbę przedstawicieli sędziów sądów rejonowych pogarszając i tak już bardzo słabą reprezentacyjność tej grupy sędziowskiej stanowiącej ok. ¾ korpusu sędziowskiego w Polsce. Deprecjonuje ona i marginalizuje rolę sędziów tych sądów, a tym samym nakazuje postawić pytanie o realność samorządności sędziowskiej w takich warunkach - uważa zgromadzenie.

- art. 109 § 1 i 3 -

poszerzenie katalogu kar dyscyplinarnych o karę obniżenia wynagrodzenia oraz poszerzenie katalogu funkcji, których objęcie wymierzenie kary dyscyplinarnej uniemożliwia.

- Tego rodzaju kara dotyczyć ma jedynie sędziów albowiem nie występuje ona w regulacjach dotyczących prokuratorów czy też pracowników urzędów państwowych. Nie jest też przewidywana w projekcie nowej ustawy o prokuraturze. Narusza ona prawo do otrzymywania wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej wykonywanej pracy albowiem dotyczyłaby okresu przyszłego, tj. tego, w którym sędzia nie ma stwierdzonych uchybień, a zatem ingeruje w wysokość wynagrodzenia poprzez oderwanie od jakości aktualnie wykonywanej pracy. Również regulacje prawnokarne posługują się karą grzywny i nie tylko nie kreują sankcji w postaci obniżenia wynagrodzenia lub dochodów, ale nie tworzą też stosunkowej relacji kary do otrzymywanych przez skazanego dochodów - podkreśla zgromadzenie.