– Transformacja cyfrowa w małych firmach przebiega dynamicznie, ale nierównomiernie – oceniła Patrycja Sass-Staniszewska, prezes Izby Gospodarki Elektronicznej (e-Izby), podczas debaty „Mikroprzedsiębiorcy w erze e-commerce: jak nanosegmentacja i wsparcie instytucjonalne kształtują przyszłość małego biznesu w Polsce”, która odbyła się w Salonie „Rzeczpospolitej” podczas XXXIV Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Krajowi mikroprzedsiębiorcy doskonale radzą sobie w kanałach online, gorzej jest już jednak z wdrażaniem rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji czy z inwestycjami w analitykę. Tu pozostajemy poniżej średniej unijnej. – Z poziomu e-handlu widzimy, że 73 proc. małych i średnich firm, które zainwestowały w dodatkowe elementy cyfryzacji, ma przewagę w sprzedaży, w podejściu do konsumenta – mówiła prezes e-Izby.

Z raportu Ministerstwa Rozwoju i Technologii na temat cyfryzacji w mikroprzedsiębiorstwach wynika, że 9 proc. małych podmiotów chce przeprowadzić transformację cyfrową, ich właściciele nie wiedzą jednak, skąd pozyskać wiedzę i środki na ten cel. Izba Gospodarki Elektronicznej próbuje to zmienić. Od dziesięciu lat prowadzi warsztaty na temat rozwoju sprzedaży internetowej, uczy strategii marketingowych, przybliża dostępne rozwiązania technologiczne i łączy przedsiębiorców z różnych krajów, umożliwiając im prowadzenie sprzedaży na nowych rynkach. Współpracuje też z Ministerstwem Rozwoju i Technologii oraz z Ministerstwem Cyfryzacji w obszarze zwiększania kompetencji cyfrowych firm.

Zdaniem Patrycji Sass-Staniszewskiej krajowe przedsiębiorstwa mają duży potencjał, są otwarte i zatrudniają kompetentnych pracowników. Jednak bez dofinansowania trudno będzie im wdrażać innowacje. A dostęp do środków jest trudny.

Prezes e-Izby wskazywała też na konieczność uproszczenia procedur. I tu pracę do wykonania ma administracja rządowa. Z jednej strony potrzebne są deregulacje, z drugiej – stabilność przepisów.

– Prawo w kwestiach cyfrowych zmienia się za szybko, zmiana goni zmianę, zarówno na poziomie unijnym, jak i wdrożeniowym. Małego przedsiębiorcy nie stać na to, by zajmować się bez końca kwestiami wdrożeniowymi, legislacyjnymi, podatkowymi. Twórzmy racjonalne prawo, które będzie wspierało biznes – apelowała Patrycja Sass-Staniszewska.

Tomasz Sińczak, prezes Fundacji Forum Konsumentów, zaznaczał, że cyfryzacja to nie tylko operowanie w sieci. To również robotyzacja, instalowanie specjalistycznej aparatury, maszyn przejmujących część zadań pracowników. W przypadku e-commerce będzie to na przykład sortowanie towarów, znakowanie, przygotowanie do wysyłki.

– Dzięki zmianom proces sprzedaży przebiega sprawniej. Nowatorskie rozwiązania umożliwiają coraz lepszą i szybszą obsługę konsumenta. Do tego dochodzi gwarancja jakości obsługi. Cyfryzacja zmniejsza ryzyko błędów związanych choćby z czytaniem kodu towaru czy przepakowywaniem – mówił Tomasz Sińczak.

Nowe kanały, nowe możliwości

Poza cyfryzacją procesów widoczne jest też nowe podejście do kanałów promocji. Małe firmy są coraz szerzej obecne na platformach społecznościowych takich jak TikTok. Przedsiębiorcy chętnie wykorzystują nowe kanały, choć część z nich obawia się kosztów z tym związanych.

– Trzeba tu zaznaczyć, że obecność promocyjna czy komunikacyjna na TikToku wcale nie musi wiązać się z dużymi wydatkami – zaznaczał Łukasz Gabler, public policy and government relations manager, TikTok CEE.

Poza tym wiele małych i średnich firm działa początkowo głównie w obszarze komunikacji organicznej, bezpłatnej.

– Niedawno przeprowadzaliśmy badania wśród mikroprzedsiębiorców. Co trzeci potwierdził, że obecność na TikToku pozwoliła mu dotrzeć do nowej grupy klientów. Przy czym nie chodzi tu tylko o sprzedaż, marketing czy reklamę. Wiele firm wskazuje na korzyść w postaci pozyskania insightu konsumenckiego. Można tu poznać opinie klientów dotyczące konkretnych produktów czy usług. Dzięki takim informacjom 30 proc. badanych przez nas przedsiębiorców zdecydowało się wyjść ze swoją ofertą za granicę. Byli lepiej przygotowani, by odpowiedzieć na oczekiwania konsumenta na zewnętrznych rynkach – mówił Łukasz Gabler.

TikTok rekomenduje treści, opierając się na zainteresowaniach osób korzystających z platformy.

– To daje duże możliwości. Przedsiębiorcy mogą wpisać się w grupy o charakterze ogólnym, ale też takie, które są zainteresowane jakąś szczególną kwestią – tłumaczył przedstawiciel TikToka. Wspomniał choćby społeczność zgromadzoną wokół Booktoka, gdzie użytkownicy tworzą filmy o książkach, dzieląc się recenzjami. Taka grupa jest interesująca z punktu widzenia biznesu wydawniczego, ale też m.in. introligatorstwa, które wraca do łask.

Konkurencja w natarciu

W dyskusji o cyfryzacji małych firm udział wziął również Krzysztof Traczyk, dyrektor gabinetu rzecznika w Biurze Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Instytucja ta zajmuje się ochroną interesów mniejszego biznesu, gdy organy władzy publicznej naruszają prawa przedsiębiorcy.

– Gdy rozmawiamy z urzędnikami państwowymi, często słyszymy argument, że informacje dotyczące firm zostały umieszczone na stronie internetowej. Ale taki na przykład właściciel warzywniaka wstaje rano, jedzie na giełdę, otwiera sklep i przez cały dzień pracuje. Nie zagląda na strony poszczególnych ministerstw, żeby szukać informacji, które mogą dotyczyć jego biznesu. My, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom firm, w jednym miejscu codziennie publikujemy wszystkie informacje, które są istotne z punktu widzenia mikro-, małych i średnich przedsiębiorców – mówił Krzysztof Traczyk. – Pomoc biura jest darmowa – dodał.

Polscy wytwórcy dóbr ponoszą szereg kosztów związanych z założeniem sklepu, jego utrzymaniem, uzyskaniem niezbędnych certyfikatów. Do tego dochodzi ochrona danych klientów. By chronić lokalny biznes, potrzebna jest pomoc rządowa.

– Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa już w lipcu zeszłego roku podjęły w tym zakresie pewne działania regulacyjne – mówił Traczyk.

Wsparcie ze strony większych

Coraz większa obecność polskich firm sprzedażowych na zagranicznych rynkach, będąca wynikiem rozwoju e-handlu, rodzi dla sprzedawców wyzwania związane z uwzględnieniem tamtejszych porządków prawnych. Wojciech Arszewski, dyrektor ds. PR na region Europy Środkowej, Wschodniej, Bliski Wschód i Afrykę w UPS Polska, podkreślał, że w przypadku Unii Europejskiej sprawa jest prosta – nie ma ceł, a regulacje na terenie Wspólnoty są do siebie zbliżone.

Poza rynkiem unijnym pojawiają się jednak bariery celne. W tej sytuacji przed wysyłką trzeba poznać wymagania, jakie stawia przed sprzedawcami kraj docelowy. Firmy mogą liczyć na wsparcie UPS.

– Chodzi nie tylko o to, ile zapłacimy cła, ale również o to, jakie dokumenty czy certyfikaty muszą być do przesyłki dołączone – mówił Wojciech Arszewski. – Nasza firma posiada systemy, w których te wszystkie informacje się znajdują. (…) Zapewniamy odprawę celną i całą obsługę w warstwie elektronicznej – dodał.

Ale pomoc większego gracza przydaje się również w przypadku handlu wewnątrz Unii Europejskiej.