Bolesław Biegas

"Bardzo piękny poemat medytacyjny wielkiego samotnika" – tak o twórczości Bolesława Biegasa pisał Gustav Kahn. Po latach prace tego wielkiego artysty wróciły wreszcie do kraju. Możemy odkryć je na nowo.

Aktualizacja: 06.07.2011 16:31 Publikacja: 06.07.2011 16:16

Bolesław Biegas, „Wiosna”, 1922–1923, zdj. dzięki uprzejmości artgaleria.net

Bolesław Biegas, „Wiosna”, 1922–1923, zdj. dzięki uprzejmości artgaleria.net

Foto: materiały prasowe

Red

Jego nonkonformistyczna postawa i podążanie własną drogą raziło część współczesnych mu artystów. Przez lata był chłopcem do bicia dla profesorów Akademii Sztuk Pięknych, kolegów po fachu i polskich krytyków. Docenili go wiedeńscy secesjoniści oraz paryska awangarda. I choć we Francji odniósł ogromny sukces artystyczny i komercyjny – w Polsce jest słabo znany.

Art&Business na Facebooku

Bolesław Biegas urodził się w 1877 roku we wsi Koziczyn niedaleko Ciechanowa na Mazowszu. Wcześnie osierocony, pochodzący z ubogiej rodziny, swoje dzieciństwo spędził na pasaniu bydła i lepieniu figurek z gliny. Dzięki tym zabawom zdolności artystyczne chłopca dostrzegł miejscowy ksiądz Aleksander Rzewnicki, który świadomy jego talentu wysłał go na nauki do warszawskiego rzeźbiarza Antoniego Panasiuka. Panasiuk prowadził pracownię sztuki sakralnej, był zwolennikiem bezpośredniego obrabiania drewna i sprzeciwiał się modelowaniu.

Biegasa traktuje jak służącego, zabrania mu tworzenia własnych prac, wychodzenia na miasto. Chłopiec ma opiekować się jego dziećmi i wykonywać podstawową obróbkę drewna. Biegas rezygnuje z praktyki. Jego kolejnym protektorem zostaje ciechanowski doktor i mecenas sztuki Franciszek Rajkowski, który wczesne próby rzeźbiarskie swego podopiecznego prezentuje hrabiemu Adamowi Krasińskiemu z Opinogóry i Aleksandrowi Świętochowskiemu, pisarzowi i filozofowi. Temu ostatniemu Biegas jawi się jako nowy „Giotto", samorodny talent polskiej rzeźby. Dzięki poparciu Świętochowskiego Biegas może zrealizować pierwszą wystawę prac w księgarni Wendego w Warszawie oraz podjąć naukę w 1897 roku na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni rzeźby Alfreda Dauna, a następnie Konstantego Laszczki. Idea i sposób nauczania na Akademii mocno odbiegały od dekadenckich i symbolistycznych treści propagowanych przez Stanisława Przybyszewskiego, którymi Biegas w owym czasie fascynował się wspólnie z kolegą ze studenckich czasów, Xawerym Dunikowskim.

Na początku 1901 roku do Krakowa przybywa delegacja secesji wiedeńskiej. Ku zaskoczeniu Konstantego Laszczki i jego uczniów delegaci zapraszają Biegasa do udziału w Dziesiątej Wystawie Secesji w Wiedniu. Laszczka jest wściekły, Biegas nie jest jego ulubieńcem, a jego prace są mocno krytykowane przez profesorów.

Również polscy krytycy odnoszą się do sukcesu rzeźbiarza z rezerwą. Roman Lewandowski na łamach „Tygodnika Ilustrowanego" pisze: „Kilka rzeźb Biegasa dziwnych, ale nie zadziwiających, nie pokazuje żadnej samodzielności w kompozycyi, ale jakieś chorobliwe naśladownictwo francuskich rzeźbiarzy i rysowników literackich (...) rzeźby p. Biegasa robione chyba z modeli chorych, połamanych, wygłodzonych i zwierzęco brzydkich". W tym samym roku za wykonanie rzeźby „Księgi życia" o syntetycznej i silnie zgeometryzowanej formie Biegas zostaje usunięty z uczelni. Dzięki stypendium warszawskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych wyjeżdża do Paryża, gdzie wreszcie może zająć się twórczością wolną od akademickich norm.

Pełnię swobody artystycznej może osiągnąć dzięki nowym mecenasom, baronostwu Henrykowi i Jadwidze Trütschelom. Biegas szybko zyskuje uznanie w kręgu francuskich symbolistów. Tuż po przyjeździe do Paryża, w latach 1901–1903, tworzy serię rzeźb wpisujących się w nurt prymitywizmu i geometryzmu, widoczny w pracach: „Świat", serii „Sfinksów" czy „Zaczarowanych świątyń i pałaców". Xavier Deryng uznaje, iż prace z tego okresu wyprzedzają pierwsze dzieła kubistów, a geometryzacja form stanowi najbardziej oryginalny wkład Biegasa do historii rzeźby. W kolejnych latach Biegas zaczyna stosować giętkie i faliste linie typowe dla symbolizmu i secesji, które wyłaniały się z prostych form geometrycznych. Zabiegi te najwyraźniej widoczne są w pracach poświęconych muzykom czy poetom, na przykład Charles'owi Baudelaire'owi.

Poleca www.abbeyhouse.pl

Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl