Porozumienie zbożowe. Rosja szantażuje uczestników dialogu

Obecnie obowiązujące porozumienie zbożowe przywróciło handel ukraińskim zbożem przez Morze Czarne, uspokoiło w zeszłym roku globalne rynki zbóż i żywności oraz pozwoliło Ukrainie zarabiać na produkcji zboża.

Na liście odbiorców ukraińskiego zboża są kraje, na których przychylności Kremlowi zależy – i zapewne te względy przesądziły o tym, że Moskwa dała się namówić na zbożowy kompromis. Ale wszystko ma swoją cenę i dziś Rosja podbija stawkę w tej grze. Utrzymanie wywozu zboża znad Dnepru po 17 lipca br. Kreml uzależnia od zrobienia wyłomu w sankcjach: chce odzyskać dostęp do systemu płatności międzynarodowych SWIFT.

UE i ONZ wahają się, co z tym fantem zrobić. Rynki zbóż czekają z kolei na ich decyzję. Ale nawet jeśli negocjacje rozbiją się o ten punkt – i porozumienie nie zostanie przedłużone – kryzys taki, jak rok temu, nam nie grozi.

Zegar tyka

Kreml wydaje się być o krok przed swoimi adwersarzami: szantażowanie zerwaniem porozumienia wydaje się skłaniać ONZ do poparcia pomysłu zrobienia furtki w blokadzie SWIFT. António Guterres, sekretarz generalny ONZ, wysłał w środę list do Putina, proponując mu „usunięcie przeszkód wpływających na transakcje finansowe za pośrednictwem Rosyjskiego Banku Rolnego”.

Przy okazji zapunktowała też, zaangażowana w negocjacje, Turcja: najpierw sporo zarobiła na handlu mąką uzyskaną z odkupionego w tureckich portach za pół ceny ukraińskiego zboża. Teraz zbiera wyrazy wdzięczności za swoją elastyczność. Szefowa KE Ursula von der Leyen pochwaliła bowiem prezydenta Recepa Erdogana za dobre spotkanie w ubiegłą środę. „Z zadowoleniem przyjmuję zgodę Turcji na przyspieszenie przystąpienia Szwecji do NATO. Rozmawialiśmy również o dalszym wsparciu dla Ukrainy i niestrudzonych wysiłkach Turcji na rzecz przedłużenia Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej” – napisała w środę na TT.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Porozumienie zbożowe: ONZ gotowe na ustępstwo wobec Rosji

Sekretarz generalny ONZ, Antonio Guterres, zaproponował rosyjskiemu prezydentowi, Władimirowi Put...

Nawet jeśli porozumienie zostanie zerwane, gra będzie toczyć się dalej. – Myślę, że porozumienie zostanie przedłużone, może jedynie nie od razu, a np. od sierpnia – mówi „Rzeczpospolitej” Alex Lissitsa, prezes ukraińskiej spółki IMC notowanej na GPW. W końcu nawet Rosja zyska na handlu przez Morze Czarne: uzyskuje tak większy dostęp do międzynarodowych rynków, a jej eksport w tym sezonie może sięgnąć nawet 47 mln ton zboża.

Lissitsa zauważa, że Ukraina jest stosunkowo dobrze przygotowana na czarny scenariusz, ale zerwanie umowy miałoby wielki wpływ na globalny rynek zbożowy.

Dla Kijowa gra może być jednak warta świeczki. – Moim zdaniem Ukraińcy wolą nie mieć tego korytarza, niżby Rosja uzyskała dostęp do SWIFT – uważa Bartosz Urbaniak, szef bankowości agro BNP Paribas. Według niego adwersarzom Kremla chodzi o to, by w ostateczności rosyjski bank rolny podłączyć przez centra transferowe w Nowym Jorku, Szwajcarii czy Luksemburgu. Nie byłoby to swobodne połączenie: kontrolowałby je kraj-gospodarz.

– To może być mądre rozwiązanie, bo jednak umożliwia zapłatę, ale poziom restrykcji i kontroli sprawia, że pieniądze nie pójdą na diamenty czy broń – zauważa Urbaniak.