Tajemnica sukcesu gazu łupkowego za oceanem

Ktokolwiek posiada ziemię, jest jego od nieba do piekła - tak głosi starożytne, powszechne prawo. Dziś jednak niemal żaden z dużych krajów, poza Stanami Zjednoczonymi, nie uznaje pełnej własności indywidualnej dokopalin.

Wspominamy o tym, ponieważ to błogosławione rozwiązanie w amerykańskim prawodawstwie pomaga zrozumieć jeden z nielicznych jasnych punktów w gospodarce Obamy  - boom na produkcję gazu łupkowego i, w coraz większym stopniu, ropy. Stany Zjednoczone znalazły się w ubiegłym roku na 159. miejscu pod względem wzrostu PKB. Jednak jeżeli chodzi o produkcję gazu ziemnego, są dziś numerem jeden.

Wielkie dzieło małych firm

Jak do tego doszło? Po części to efekt korzystnych uwarunkowań geologicznych, choć wiele innych krajów ma podobnie obfite zasoby gazu łupkowego. Amerykanie są również liderem, jeżeli chodzi o szczelinowanie i wiercenia poziome. Jednak te technologie są dziś znane na całym świecie.

Prawdziwą przewagę dali Ameryce drobni przedsiębiorcy, którzy na własne ryzyko dokonywali wielu próbnych odwiertów na prywatnej ziemi. Ci ryzykanci byli stopniowo w stanie wykupić licencję na eksploatację ropy, gazu i minerałów od prywatnych właścicieli, a jednocześnie zebrali dość danych geologicznych, by rozpocząć produkcję na skalę komercyjną.

Weźmy jako przykład teksański Barnett Shale, szczególnie zwartą formację skalną, która od lat kusiła spekulantów. Firma Mitchell Energy & Development z siedzibą w Houston poświęciła całe lata 80. na doskonalenie technik odwiertów poziomych. W 1996 r. zaczęła wydobywać gaz z Barnett.

Jason Dvorin, partner w firmie eksploracyjnej Dvorin z Dallas, wspomina, że kiedy jego ojciec Sanford dowiedział się o sukcesie Mitchell, postanowił pójść na całość i zajął się wyłącznie lupkami z Barnett. W 1997 r. ojciec i syn zaczęli skupywać prywatne działki z przeznaczeniem na wydobycie minerałów, ropy i gazu po cenie 25-50 dol. Za akr.

Dvorin wspomina, że kiedy pod koniec 2007 r. zaczęli je odsprzedawać, cena dochodziła do 30 tys. dol. za akr.

"Nawet dziś, w czasach recesji, operatorzy płacą 1,5 tys. dol. za akr" - mówi.

Jednocześnie niektórzy spośród właścicieli ziemi, którzy wydzierżawili prawa do wydobywania minerałów firmom takim jak Dvorin, dostali czeki eksploatacyjne, opiewające na przynajmniej 12,5 proc. wartości produkcji. To zachęciło innych właścicieli do dzierżawy i wydawania pozwoleń na poszukiwania. Szczelinowanie stało się popularne i ożywiło podupadłe wcześniej regiony, takie jak zachodnia Pensylwania i region Bakken wDakocie Północnej.

Europa daleko w tyle

Porównajmy to teraz z Europą, która siedzi na 18 bln m sześc. gazu łupkowego, ale i tak pozostaje zależna od importu z Rosji. Rządy Francji i Bułgarii zakazały szczelinowania, powołując się na wątpliwe argumenty ekologiczne, co nie spowodowało niemal żadnej reakcji opinii publicznej. Zapewne byłoby inaczej, gdyby francuscy farmerzy mogli zarobić na bogactwach zgromadzonych pod ich terroir.

Kraje takie jak Polska i Wielka Brytania chcą wykorzystać swój potencjał łupkowy. Jednak w obu państwach brak prywatnej własności minerałów opóźnia poszukiwania i produkcję.