Sondaż: Czy alkohol jest zbyt łatwo dostępny? Polacy mają jasne zdanie

Ze stwierdzeniem, że alkohol w Polsce jest zbyt łatwo dostępny, zdecydowanie zgadza się 41,5 proc. ankietowanych; odpowiedzi „raczej tak” udzieliło 27,1 proc. respondentów. Przeciwnego zdania jest niespełna jedna czwarta badanych, a na odpowiedź „zdecydowanie nie” wskazało niespełna 3 proc.

Najwięcej Polaków, którzy zwracają uwagę na zbyt dużą dostępność alkoholu, to osoby mające między 50 a 59 lat. Stanowią oni aż 85 proc. ankietowanych. Taka opinia pojawia się najrzadziej w grupie młodych w wieku 18-29 lat (45 proc. respondentów).

Foto: Paweł Krupecki

Częściej nasycenie przestrzeni publicznej alkoholem dostrzegają kobiety (84 proc.) niż mężczyźni (59 proc.) oraz mieszkańcy dużych miast liczących powyżej 250 tys. mieszkańców (96 proc.). Jeżeli chodzi o preferencje wyborcze, to opinię, że alkohol jest zdecydowanie zbyt łatwo dostępny, najczęściej wyrażają wyborcy Koalicji Obywatelskiej (64 proc.) i Prawa i Sprawiedliwości (50 proc.). Na drugim biegunie jest elektorat Konfederacji, gdzie zdecydowanie ze stwierdzeniem tym nie zgadza się 11 proc. ankietowanych, a łącznie (wraz z odpowiedzią „raczej nie”) przeszło połowa.

W Polsce działa ponad 100 tys. punktów sprzedaży alkoholu

Obserwacje respondentów potwierdzają dane o dostępności fizycznej i ekonomicznej alkoholu gromadzone przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU). Z informacji pozyskanych z 2433 gmin wynika, że na koniec 2023 r. (ostatnie dostępne dane, za 2024 r. mają być jeszcze w tym miesiącu) w Polsce było 213 704 ważnych zezwoleń na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych. Jak tłumaczy dr Marta Zin-Sędek, kierownik Działu Badań, Monitorowania i Współpracy Międzynarodowej KCPU, każdy punkt sprzedaży może (choć nie musi) mieć trzy rodzaje zezwoleń na sprzedaż alkoholu – dla produktów do 4,5 proc. zawartości alkoholu oraz piwa, od 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu poza piwem oraz powyżej 18 proc. zawartości alkoholu. Dlatego liczba wydanych zezwoleń jest większa niż faktyczna liczba punktów sprzedaży – tych pod koniec 2023 r. było 119 055.

To niemało, bo przeliczając na liczbę mieszkańców, okazuje się, że jeden sklep sprzedający napoje wyskokowe przypadał na 303 osoby. 

W ostatnich latach liczba zezwoleń na sprzedaż w detalu nieznacznie spada. W 2022 r. wydano ich 216 881, w 2021 r. – 221 636, a jeszcze w 2017 r. – 231 633. Towarzyszy temu spadek liczby punktów z alkoholem na półkach; w 2022 r. było ich 120 944, w 2021 r. – 123 345, a w 2017 r. – 130 485. Spadek liczby wydanych zezwoleń począwszy od 2018 r. wiąże się z wprowadzoną nowelizacją ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

– Zgodnie z nią limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych uchwalony przez radę gminy (nie uwzględniał on piwa) zamieniono na maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (uwzględniającą piwo), co pozwoliło na przyjrzenie się i zweryfikowanie przez rady gmin ówczesnego rynku na ich terenie – mówi Zin-Sędek. Jak dodaje, tendencja zniżkowa utrzymała się w dalszych latach.

Trend ten nie ma jednak dużego wpływu na fizyczną dostępność alkoholu w Polsce. Ta pozostaje na wysokim poziomie.

W centrum Warszawy działają 22 sklepy z alkoholem na kilometr kwadratowy

W Polsce od miesięcy toczy się debata o dostępie do alkoholu – szczególnie w porze nocnej. Coraz więcej miast decyduje się na nocną prohibicję, uzasadniając to porządkiem w mieście, mniejszą liczbą interwencji policyjnych i większym spokojem na SOR-ach. Ostatnio uchwałę w sprawie pilotażu nocnej prohibicji w dwóch dzielnicach – Śródmieściu i na Pradze-Północ – podjęła Warszawa. 

Także do Sejmu trafiły właśnie dwa projekty ustaw – złożone przez Polskę 2050 i Lewicę – ograniczające sprzedaż alkoholu. Są obecnie konsultowane. 

Czytaj więcej

Polityka

PO jest przeciw antyalkoholowym pomysłom. Pomocną rękę może jednak wyciągnąć PiS

Rząd nie poprze projektów Lewicy i Polski 2050 ograniczających sprzedaż alkoholu, ale i tak mają...

Sprawdziliśmy, jak wygląda dostęp do alkoholu w dużych miastach. I tak w Warszawie liczba wydanych zezwoleń na handel alkoholem wynosi 8897: 2891 na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5 proc. alkoholu oraz piwa (kategoria A), 3187 na handel alkoholem powyżej 4,5 proc. do 18 proc. (z wyjątkiem piwa, kategoria B) i 2819 na sprzedaż napojów wyskokowych powyżej 18 proc. alkoholu (kategoria C) – wynika z danych przekazanych „Rzeczpospolitej” przez Urząd Miasta Warszawy. W dzielnicy Śródmieście działają 342 sklepy z alkoholem na półkach. To 22 sklepy na kilometr kwadratowy w centrum stolicy.

Z kolei na początku września w Krakowie liczba wykorzystanych zezwoleń na sprzedaż alkoholu w sklepach wyniosła 4277, odpowiednio 1462 zezwolenia w kategorii A, 1498 w kategorii B i 1317 w kategorii C – przekazał „Rz” Urząd Miasta Krakowa.