Po skargach na notariuszy, które trafiają do Biura RPO, Rzecznik zwrócił się w maju br. do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej. Wskazał, że w świetle przepisów i poglądów Sądu Najwyższego praktyka doliczania przez notariuszy podatku VAT do taksy notarialnej budzi uzasadnione wątpliwości, wobec czego trudno ją uznać za prawidłową.
Czytaj więcej
Notariusze z urzędu nie mogą żądać wynagrodzenia powiększonego o VAT, jak od prywatnych klientów.
Zgodnie z art. 5 § 1 ustawy Prawo o notariacie notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwe dla danej czynności. Stosownie zaś do art. 5 § 3 Prawa o notariacie, Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej określił maksymalne stawki wynagrodzenia notariuszy.
- Ani zatem przepisy ustawy o notariacie, ani rozporządzenia w sprawie stawek nie stanowią, że przy ustaleniu wynagrodzenia notariusza bierze się pod uwagę należny od tego wynagrodzenia podatek od towarów i usług, ani że ustalone wynagrodzenie podlega podwyższeniu o ten podatek - uważa rzecznik Marcin Wiącek.
Fiskus zaczął kontrolować sposób wyliczania wynagrodzenia przez notariuszy. Do części kancelarii notarialnych trafiły pisma naczelników urzędów skarbowych, w których kwestionowana jest obowiązująca od wielu lat praktyka doliczania VAT do stawek taksy notarialnej.
Jednak odpowiedź z 12 października 2021 r., która nadeszła samorządu notarialnego tylko pogłębiła wątpliwości prawne. Prezes KRN Lech Borzemski wyjaśnił, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania do tak obliczanego wynagrodzenia podatku VAT, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami. Posiłkując się analizami prawnopodatkowymi stwierdzono, że stosowana przez notariuszy praktyka znajduje potwierdzenie w obowiązujących przepisach.
W ocenie Prezesa KRN, odmienne ustalenia prowadziłyby do sprzecznego z prawem unijnym wniosku, że to notariusz powinien ponosić ciężar podatku VAT, mimo iż jest on dostawcą usługi, a nie końcowym nabywcą. Poza tym przyjęcie interpretacji RPO, oznaczałoby znaczne obniżenie wynagrodzeń notariuszy.
"Zestawiając siatki pojęciowe w Kodeksie cywilnym oraz w ustawie o cenach, nie ulega najmniejszej wątpliwości, że „wynagrodzenie” jest zwykle odpowiednikiem „ceny netto” (podatki na pewno nie stanowią części składowej wynagrodzenia). Mając na uwadze powyższe, nie sposób wysunąć innego wniosku, niż taki, że wynagrodzenie notariusza nie powinno zostać uszczuplone o koszty i wydatki poniesione przez notariusza w związku z dokonaną czynnością” odpowiada Rzecznikowi, szef polskiego notariatu." - odpisał Prezes KRN zaznaczając, że od 28 lat notariusze doliczają VAT do swojego wynagrodzenia VAT i dotąd nikt tego nie kwestionował.
- Wyjaśnienia te wskazują na utrwaloną już praktykę stosowania prawa w sposób, który budzi uzasadnione wątpliwości oraz może naruszać prawa obywateli korzystających z usług notariuszy - zauważa RPO. - Ponadto stanowisko to jest sprzeczne z poglądem prezentowanym przez resort finansów, zgodnie z którym podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową - dodaje rzecznik.
Prawne uwarunkowania prowadzenia e‑sklepu w 2022 roku
RPO poprosił ministra finansów Tadeusza Kościńskiego o informacje, czy do resortu wpływały skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy i czy resort rozważa np. wydanie interpretacji ogólnej w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy.
Czytaj więcej
Skarbówka podważa VAT, który dodatkowo doliczany jest przez rejentów do ich wynagrodzenia.
