To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego.
Kwestia ta wynikła w sporze między rodzicami dwóch chłopców, którymi opiekowała się najpierw matka i miała zasądzone od ojca (formalnie na rzecz dzieci) alimenty po 2000 zł dla każdego. W październiku 2015 r. sąd rodzinny wykonywanie pieczy, a następnie władzy rodzicielskiej przekazał ojcu, a uprawnienia matki ograniczył do współdecydowania w takich sprawach, jak wgląd w wychowanie, kształcenie i leczenie dzieci oraz uzyskiwanie okresowych informacji w ich sprawach. I zasądził od niej na rzecz dzieci płatne do rąk ojca identyczne alimenty, z niego zdejmując obowiązek ich płacenia, ale dopiero po upływie ośmiu miesięcy.
I spór o te alimenty, gdyż matka wszczęła ich egzekucję, wywołał kwestię uprawnień procesowych rodziców w sprawach o alimenty w tak konfliktowej sytuacji. W kolejnej sprawie z pozwu ojca o zwolnienie go z obowiązku płacenia alimentów za te osiem miesięcy, kiedy już opiekował się dziećmi, Sąd Rejonowy ustanowił kuratora dla dzieci i przyznał rację ojcu, że za ten okres alimentów nie powinien płacić. Matka jednak twierdziła, że powinna występować w takiej sprawie.
Czytaj także: Opieka naprzemienna po rozwodzie a 500+
Rozpatrując jej apelację, SO we Wrocławiu powziął wątpliwości, które zawarł w pytaniu prawnym do SN: czy w sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z powództwa rodzica, który na podstawie postanowienia sądu opiekuńczego przejął wykonywanie pieczy nad dzieckiem, jego małoletni wierzyciel (czyli dziecko) powinno być reprezentowane przez rodzica, który dotychczas wykonywał na nim pieczę (tu: matkę), i jest ona uprawniona do odbioru alimentów czy też (zgodnie z art. 98 § 2 pkt 2 w zw. z art. 99 kodeksu rodzinnego) dziecko powinien reprezentować kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy?
Prokurator Prokuratury Krajowej Sonia Bajeńska argumentowała, że sprawa nie wymaga uchwały SN, jeśli bowiem władza rodzicielska matki została ograniczona do wskazanych przez sąd czynności, to nie może reprezentować swoich dzieci, zwłaszcza przed sądem. Podobne stanowisko zajął rzecznik praw obywatelskich, ale optował za podjęciem uchwały ze względu na rangę tematu.
Sąd Najwyższy przychylił się do tego stanowiska.
– Istotne jest, że z chwilą przejęcie przez ojca obowiązków wychowania i opiekowania się dziećmi upada jego obowiązek alimentacyjny, a ograniczona w swej władzy matka nie może występować w sprawie o rozliczenie alimentów, gdyż po pierwsze nie ma uprawnień do reprezentowania dzieci, po drugie mogłaby przejąć te alimenty dla siebie – wskazała w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Maria Szulc. – Takie rozstrzygnięcie respektuje dwie podstawowe zasady w tych sprawach: dobro dziecko i unikanie sytuacji konfliktu interesów między stronami sporu – dodała sędzia.
Sygnatura akt: III CZP 91/19
Poznaj najlepsze samorządy w Polsce
