Kompensata: w sądach priorytet dla leczenia ofiar przestępstw

Ustawę o kompensacie dla ofiar przestępstw czekają zmiany. Projekt przygotowali senatorowie na wniosek rzecznika praw obywatelskich. Na pieniądze mogą liczyć pokrzywdzeni, którzy nie dostaną pieniędzy od sprawcy, z ubezpieczenia czy pomocy społecznej. Warunek jest jeden: pokrzywdzony nie ryzykował, np. nie brał udziału w nielegalnych wyścigach samochodowych. Chodzi maksymalnie o 25 tys. zł, a gdy ofiara poniosła śmierć – 60 tys. zł.

Mimo wielu lat funkcjonowania ustawy cały czas niewielu potrzebujących z niej korzysta. Powodów jest kilka – niewiedza i zbyt długie postępowanie o jej przyznanie, które zniechęca potrzebujących.

Czytaj także: Milion złotych i dożywotnia renta za gwałty księdza

W 2018 r. o przyznanie pieniędzy zwróciło się 111 osób; pieniądze zasądzono 34 z nich. Łączna kwota wypłat wyniosła 332 tys. zł.

W ciągu trzech kwartałów 2019 r. wnioski złożyło 88 osób, pieniądze sądy zasądziły dla 16, ogólna wypłacona kwota wyniosła 321 tys zł.

To wkrótce ma się zmienić. Jak?

Pojawi się maksymalny, sześciomiesięczny termin rozpoznania sprawy o przyznanie kompensaty. Byłby to termin instrukcyjny (bez sankcji za jego przekroczenie).

Zaproponowano także maksymalny termin rozpoznania sprawy o zabezpieczenie roszczenia na poczet kompensaty państwowej. Sąd powinien się zająć sprawą niezwłocznie – nie później niż w ciągu trzech miesięcy. Termin ten skorelowano z terminem wyznaczonym w sprawie głównej, czyli o przyznanie kompensaty.

Zabezpieczenie roszczenia obejmuje tylko część kompensaty pokrywającą niezbędne koszty leczenia, rehabilitacji lub pogrzebu.

Wyłączona jest część obejmująca utratę zarobków lub innych środków utrzymania. Tymczasem, w szczególności w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub utrzymujących się z pracy dorywczej, szkoda na zdrowiu wyrządzona czynem zabronionym może skutkować nagłą i natychmiastową utratą źródła dochodu oraz drastycznym pogorszeniem sytuacji majątkowej. Stąd propozycja zawarta w art. 2 nowelizacji, która umożliwia dochodzenie takiego zabezpieczenia przez pokrzywdzonego również w części odnoszącej się do utraconych zarobków lub innych środków utrzymania.

Udzielenie zabezpieczenia nie jest obligatoryjne. Sąd musi rozważyć, czy będzie ono zasadne. Nie ma zatem obawy, że będzie nadużywane.