Embargo na ukraińskie zboże bez podstawy prawnej

Zakaz importu zboża nie miał podstawy w przepisach polskich, unijnych, ani w umowie handlowej z Ukrainą.

Publikacja: 19.04.2023 03:00

Embargo na ukraińskie zboże bez podstawy prawnej

Foto: Adobe stock

„Chcemy chronić rynek zarówno dla rolników, jak i konsumentów, czyli nas wszystkich” – tak minister Waldemar Buda uzasadniał rozporządzenie o zakazie importu artykułów żywnościowych z Ukrainy. Jednak każdy taki akt powinien mieć wyraźną podstawę nie tylko w chęciach urzędnika, ale i w prawie. W tym przypadku tak nie było.

Rozporządzenie ministra rozwoju i technologii, opublikowane w ostatnią sobotę w Dzienniku Ustaw pod pozycją 717, wskazuje jako podstawę przepisy art. art. 12 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą. Ustawa ta daje ministrowi właściwemu do spraw gospodarki prawo do wydania zakazu przywozu towarów, ale tylko w ściśle określonych przypadkach. Chodzi o towary wymienione w kilku unijnych rozporządzeniach wydanych w latach 1994–2003, dotyczących towarów z Chin, w tym włókienniczych. Żadne z tych rozporządzeń już nie obowiązuje.

Czytaj więcej

Zakaz na zboże z Ukrainy: Polsce może grozić fala pozwów o odszkodowanie

Załącznik do sobotniego rozporządzenia określa listę towarów objętych zakazem i odwołuje się do innego unijnego rozporządzenia, w tym przypadku wciąż obowiązującego. Chodzi o rozporządzenie Rady UE nr 1308/2013, które dotyczy wspólnej organizacji rynku produktów rolnych w Unii Europejskiej. Przewiduje ono stosowanie ograniczeń w handlu z państwami spoza UE, ale przyznaje kompetencje w tych sprawach Komisji Europejskiej.

Zresztą zgodnie z traktatem o funkcjonowaniu UE (art. 3 ust. 1 lit. e) do domeny decyzyjnej władz Unii należy wspólna polityka handlowa. Kraje członkowskie UE tworzą bowiem wspólny obszar celny z jedną granicą zewnętrzną i brakiem granic wewnętrznych dla celów przepływu towarów. Dlatego decyzje w sprawach ceł czy ograniczeń w handlu muszą być podejmowane wspólnie i dotyczyć wszystkich krajów członkowskich.

Jak wskazuje Marcin Majewski, dyrektor w zespole ds. cła i handlu międzynarodowego w PwC, są od tej zasady wyjątki przewidziane w rozporządzeniu dotyczącym wspólnych reguł przywozu (2015/478). – Przyznają one możliwość wprowadzania ograniczeń w imporcie m.in. ze względu na bezpieczeństwo publiczne czy zdrowie i życie obywateli – zauważa Majewski.

W komunikacie MRiT wspomniano o wykryciu w ukraińskiej pszenicy pestycydów, a jako uzasadnienie rozporządzenia podano ochronę zdrowia i życia ludzkiego. Nie wspomniano jednak o szkodliwości dla zdrowia innych zakazanych produktów z Ukrainy, w tym wina, miodu i przetworów owocowo-warzywnych.

Majewski przypomina, że w handlu UE z Ukrainą od 2016 roku obowiązuje ponadto umowa o wolnym handlu. – Nie przewiduje ona, by kraje członkowskie, w tym Polska, wprowadzały samodzielnie uregulowania dotyczące handlu z Ukrainą. Takiego wyjątku nie ma też w unijnym rozporządzeniu z czerwca 2022 r., w którym zniesiono cła oraz ograniczenia ilościowe i inne limity – zauważa ekspert. Wspomniane rozporządzenie Rady UE (nr 2022/879) zostało wydane podczas rosyjskiej agresji i miało wspomóc ukraińską gospodarkę w warunkach wojny. Obowiązuje do 5 czerwca 2023 r.

„Chcemy chronić rynek zarówno dla rolników, jak i konsumentów, czyli nas wszystkich” – tak minister Waldemar Buda uzasadniał rozporządzenie o zakazie importu artykułów żywnościowych z Ukrainy. Jednak każdy taki akt powinien mieć wyraźną podstawę nie tylko w chęciach urzędnika, ale i w prawie. W tym przypadku tak nie było.

Rozporządzenie ministra rozwoju i technologii, opublikowane w ostatnią sobotę w Dzienniku Ustaw pod pozycją 717, wskazuje jako podstawę przepisy art. art. 12 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą. Ustawa ta daje ministrowi właściwemu do spraw gospodarki prawo do wydania zakazu przywozu towarów, ale tylko w ściśle określonych przypadkach. Chodzi o towary wymienione w kilku unijnych rozporządzeniach wydanych w latach 1994–2003, dotyczących towarów z Chin, w tym włókienniczych. Żadne z tych rozporządzeń już nie obowiązuje.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Konsumenci
Dobra wiadomość dla frankowiczów z Getin Banku. Jest wyrok sądu
Materiał Promocyjny
Zrównoważony transport miejski w Polsce Wschodniej: program Fundusze Europejskie
Prawo drogowe
Mariusz Ciarka: Kasowanie punktów karnych równe dla wszystkich
Prawo pracy
Najnowsze zmiany dla przedsiębiorców są dla nich szkodliwe
Mundurowi
Jest prawomocny wyrok ws. dezubekizacji bohatera operacji "Samum"
Materiał Promocyjny
Politechnika Śląska uruchamia sieć kampusową 5G
Prawo dla Ciebie
Jak oddać głos w wyborach do Sejmu i Senatu oraz w referendum. Objaśniamy
Prawo dla Ciebie
Wybory 2023: głosowanie za granicą. Formalności i ważne terminy