W środę senacka Komisja Budżetu i Finansów Publicznych pracowała nad pakietem zmian w podatkach, zwanym przez rząd Polskim Ładem. Przedstawiciele Ministerstwa Finansów jak zwykle nazywali tę nowelizację „historyczną obniżką podatków", jednak napotkali krytykę formy jej uchwalenia.
Według senackiego Biura Legislacyjnego ekspresowy tryb prac nad tak obszerną ustawą w Sejmie, a także krótkie vacatio legis przemawiają za uznaniem jej w całości za niezgodną z Konstytucją RP. Przedstawiciel Biura wskazał też czternaście konkretnych przepisów, które mogą naruszać ustawę zasadniczą.
Przewidziane w ustawie zniesienie dzisiejszego systemu rozliczania samotnych rodziców z dziećmi może naruszać zasadę otaczania szczególną opieką rodzin niepełnych. Zmiana ta nie była z nikim konsultowana przed zgłoszeniem rządowego projektu do Sejmu, a uchwalono ją w wyniku poprawki poselskiej zgłoszonej już podczas prac parlamentarnych. Wprawdzie – jak zauważał w Senacie wiceminister finansów Jan Sarnowski – wprowadzono zamiast tego systemu odliczenie od podatku w wysokości 1500 zł, ale Biuro Legislacyjne podtrzymało zarzut złamania ustawy zasadniczej.
Senaccy prawnicy uznali też, że tzw. ulga dla klasy średniej narusza zasadę równości podatkowej. Wskazali jako przykład dwóch lekarzy zatrudnionych w tej samej przychodni i zarabiających brutto taką sama kwotę w przedziale 68–133 tys. zł.
– Jeśli jeden z nich pracuje na podstawie umowy cywilnoprawnej, a drugi jest zatrudniony, to z ulgi skorzysta tylko ten drugi – zauważył przedstawiciel Biura Legislacyjnego.
Czytaj więcej
Odrzucenie przekazanych przez Sejm do Senatu ustaw wydaje się jedynym racjonalnym działaniem. Próby kosmetycznego poprawiana przez Senat uchwalonych przez większość sejmową przepisów o „Polskim Ładzie” spowodują zdecydowanie więcej szkód niż korzyści.
Kolizja z ustawą zasadniczą może też nastąpić w przepisach o obowiązkowym wysyłaniu do władz skarbowych elektronicznych ksiąg podatkowych. Według ekspertów senackich może to naruszać art. 51 ust. 2 Konstytucji RP, według którego władze publiczne nie mogą pozyskiwać więcej informacji o obywatelach, niż to jest niezbędne. Przedstawiciele MF ripostowali, że ta regulacja ma dotyczyć przedsiębiorców, a dziś władze skarbowe i tak już pozyskują o nich sporo informacji, m.in. dzięki obowiązkom sprawozdawczym w VAT.
Niekonstytucyjność tzw. Polskiego Ładu można by też zarzucić m.in. przepisom znoszącym możliwość amortyzacji budynków i mieszkań przez osoby zarabiające na ich wynajmie. Zarzuty nie dotyczyłyby samej zmiany reguł kosztowych, ale terminarza wprowadzania zmiany. Korzystne dla takich osób przepisy mają przestać obowiązywać z końcem 2022 r., ale przez 2022 r. amortyzacja ma być możliwa tylko dla budynków i mieszkań nabytych do końca 2021 r. Według senackich prawników narusza to konstytucyjną zasadę praw nabytych.
Te i inne krytyczne uwagi nie popsuły dobrego samopoczucia Jana Sarnowskiego.
Znacznie więcej o biznesie, finansach oraz prawie
– Około połowy objętości tego projektu nie spotkało się z żadnymi krytycznymi uwagami, więc proszę docenić pracę, jaką wykonaliśmy w MF – powiedział z dumą wiceminister i wymienił jako przykłady ulgę na robotyzację i przepisy o grupach VAT.
Senacka komisja będzie kontynuowała prace w przyszłą środę. Wielu senatorów już zapowiedziało poprawki.
