Umowę dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia można zawrzeć również mimo posiadania tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, tj. mimo posiadania statusu członka rodziny (członek rodziny jest uprawniony do świadczeń jako osoba zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego przez osobę opłacającą składkę). Ubezpieczenie dobrowolne pomimo posiadania statusu członka rodziny możliwe jest w wyjątkowych przypadkach: może dotyczyć np. małżonka osoby opłacającej składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Osoba, która pomimo posiadania tytułu do ubezpieczenia jako członek rodziny, decyduje się na zawarcie dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, składa pisemne oświadczenie, iż znana jest jej o możliwość korzystania z opieki zdrowotnej jako członek rodziny, ale z tego rezygnuje na korzyść własnego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego (jako osoba ubezpieczająca się dobrowolnie).
Czytaj także: Sprawdź, gdzie szybko uzyskasz pomoc lekarza na NFZ
Krok 1.
Wypełnij wniosek.
Krok 2.
Przygotuj dokument tożsamości. W przypadku braku potwierdzenia ubezpieczenia w Centralnym Wykazie Ubezpieczonych, konieczne może być przedstawienie dokumentu potwierdzającego ostatni okres ubezpieczenia.
Czytaj także: Dane wrażliwe pacjentów w niebezpieczeństwie
To już IV edycja kongresu dla liderów świata finansów
Krok 3.
Wraz z wnioskiem i dokumentami udaj się do oddziału wojewódzkiego NFZ właściwego ze względu na Twoje miejsce zamieszkania lub do jednej z delegatur tego oddziału:
Dane kontaktowe oddziałów wojewódzkich NFZ
Krok 4.
Po przedstawieniu wniosku i dokumentów otrzymasz do podpisu umowę. Pamiętaj, że wszelkie sprawy związane z umową o dobrowolne ubezpieczenie załatwiał będziesz w oddziale wojewódzkim NFZ właściwym ze względu na Twoje miejsce zamieszkania.
Krok 5.
Warunkiem objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym jest także wniesienie opłaty dodatkowej. Wysokość tej opłaty zależy od długości przerwy w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek.
Opłata dodatkowa
Osoba składająca wniosek o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, po okresie zamieszkiwania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej również podlega opłatom dodatkowym na ogólnych zasadach. Okresy zamieszkiwania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w połączeniu z brakiem ubezpieczenia są traktowane jako okresy przerwy w ubezpieczeniu. Okresy ubezpieczenia odbyte w systemach zabezpieczenia społecznego innych państw Unii Europejskiej lub EFTA zostają zaliczone jako okresy ubezpieczenia i nie będą brane pod uwagę jako okres przerwy w ubezpieczeniu. Udokumentowania odbytych okresów ubezpieczenia zdrowotnego w systemach innych krajów UE lub EFTA następuje poprzez przedłożeniu formularza E 104, który przedstawia odbyte okresy ubezpieczenia lub zamieszkiwania z prawem do świadczeń w państwach członkowskich UE lub EFTA. Formularz E 104 wystawia instytucja kraju, w którym został odbyty okres ubezpieczenia. Za przerwę w ubezpieczeniu jest traktowany okres, którego początek jest liczony od utraty ostatniego udokumentowanego ubezpieczenia zdrowotnego w systemach zabezpieczenia społecznego państw UE lub EFTA, do dnia oznaczonego jako pierwszy dzień dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.
Opłata dodatkowa wnoszona jest na numer konta właściwego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.
W uzasadnionych przypadkach, na wniosek zainteresowanego, istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie lub rozłożenie na raty opłaty dodatkowej, zgodnie z art. 68 ust. 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.). Dyrektor właściwego Oddziału Wojewódzkiego NFZ może wyrazić zgodę na odstąpienie od pobrania opłaty dodatkowej lub rozłożyć ją na raty miesięczne, jeżeli osoba znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i życiowej.
Wzór wniosku o rozłożenie na raty
Jeżeli przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosiła nieprzerwanie:
- od 3 miesięcy do roku - opłata dodatkowa wynosi 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej roku do 2 lat - opłata dodatkowa wynosi 50% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej 2 lat do 5 lat - opłata dodatkowa wynosi 100% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej 5 lat do 10 lat - opłata dodatkowa wynosi 150% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej 10 lat - opłata dodatkowa wynosi 200% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
Osoby zwolnione z opłat
Nie wszyscy zainteresowani dobrowolnym ubezpieczeniem w NFZ są zobowiązani do wniesienia opłaty dodatkowej. Z obowiązku takiego zostały zwolnione następujące osoby:
1. studenci i uczestnicy studiów doktoranckich, którzy studiują w Rzeczypospolitej Polskiej oraz absolwenci, którzy odbywają w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowy staż, nieposiadający obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz nie posiadające prawa legalnego zamieszkiwania na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)- strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
2. członkowie zakonów oraz alumni wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulanci, nowicjusze i junioryści zakonów i ich odpowiednicy nieposiadający obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy, zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony oraz nie posiadające prawa legalnego zamieszkiwania na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)- strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
3. osoby odbywające staż adaptacyjny,
4. osoby odbywające kursy języka polskiego oraz kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym, nieposiadający obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Krok 6.
Po podpisaniu umowy o dobrowolne ubezpieczenie z NFZ, ubezpieczony powinien złożyć we właściwym dla swojego miejsca zamieszkania ZUS-ie, druk ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 24 10 XX, w terminie 7 dni od zawarcia umowy.
Za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu ubezpieczony ma obowiązek składać deklarację rozliczeniową ZUS DRA oraz opłacać składki na konto ZUS.
Za wolontariusza powyższe dokumenty składa korzystający, który także opłaca za niego składkę na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.
W przypadku studentów i doktorantów pochodzenia polskiego w rozumieniu przepisów o repatriacji lub posiadających ważną Kartę Polaka w przypadku wiedzy o tym fakcie składki opłaca szkoła wyższa lub podmiot prowadzący studia doktoranckie.
Krok 7.
W przypadku braku możliwości potwierdzenia ubezpieczenia u świadczeniodawcy poprzez system e-WUŚ, twoim dowodem ubezpieczenia będzie egzemplarz umowy wraz z dowodem opłacenia składki za ostatni miesiąc, zaś dla członków rodziny – egzemplarz umowy, druk ZUS ZCNA (wymienieni są tam członkowie rodziny) oraz dowód opłacenia przez osobę ubezpieczoną składki. Dokumenty te należy przedstawić wraz z dowodem tożsamości.
Wysokość składek z tytułu umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego
Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy jej wymiaru. Składka jest miesięczna i niepodzielna. Składkę w pełnej wysokości za miesiąc kalendarzowy, w którym podlegało się ubezpieczeniu, także za niepełny miesiąc, należy opłacić do 15 dnia następnego miesiąca.
Kwotę tę obliczono na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w drugim kwartale 2018 r., które wyniosło 4 812,84 zł. (Obwieszczenie Prezesa GUS z dnia 17 lipca 2018 r.).
Składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w miesiącach lipiec, sierpień, wrzesień 2018 r. wynosi 433,16 zł za każdy miesiąc.
Dla cudzoziemców, którzy są studentami spoza UE oraz cudzoziemców, którzy są osobami duchownymi spoza UE podstawa wymiaru składki wynosi 520 zł, a wysokość składki: 46,80 zł. miesięcznie.
Dla wolontariuszy podstawa wymiaru składki wynosi 2 100 zł (minimalne wynagrodzenie), a wysokość składki: 189 zł miesięcznie.
Od 1 stycznia 2018 r. składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest na konto ZUS, po uzyskaniu indywidualnego numeru konta.
Objęcie ubezpieczeniem i jego ustanie
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym następuje z dniem określonym w umowie zawartej z NFZ – jednak nie wcześniej, niż z dniem złożenia wniosku, a ustaje z dniem rozwiązania tej umowy, albo po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek. W tych samych ramach czasowych dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym objęty jest wolontariusz. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne wygasa również w przypadku objęcia danej osoby obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Ubezpieczenie członków rodziny
Osoba, która zawarła umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia członków rodziny niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.
Zgłoszenie do ubezpieczenia członków rodziny nie wiąże się z koniecznością odprowadzania dodatkowej składki. Członków rodziny ubezpieczony zgłasza do NFZ poprzez wypełnienie załącznika do umowy oraz złożenie w ZUS odpowiednio wypełnionego dokumentu ZUS ZCNA. Uchybienie temu obowiązkowi zagrożone jest karą grzywny.
Obowiązek ten nie dotyczy cudzoziemców - studentów i uczestników studiów doktoranckich oraz absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników, osób odbywających staż adaptacyjny oraz odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim.
Członkami rodziny są następujące osoby:
- dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej,
a) do ukończenia 18 lat,
b) do ukończenia 26 lat, jeżeli uczy się dalej w szkole, zakładzie kształcenia nauczycieli, uczelni lub jednostce naukowej prowadzącej studia doktoranckie,
c) bez ograniczenia wieku, jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi,
- małżonek,
- wstępny pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Rozwiązanie umowy o dobrowolne ubezpieczenie
Rozwiązać umowę o dobrowolne ubezpieczenie można:
- na pisemny wniosek ubezpieczonego złożony w NFZ. W wypowiedzeniu umowy powinna być zawarta data, z którą następuje rozwiązanie oraz należy załączyć wszystkie dowody opłaconych składek (ewentualnie wydruk składek z ZUS) za okres trwania umowy, oraz dokument potwierdzający uzyskanie innego tytułu ubezpieczenia (w sytuacji zmiany tytułu ubezpieczenia). Powiadomienie jest skuteczne najwcześniej z dniem złożenia we właściwym oddziale NFZ.
Umowa wygasa po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek lub w przypadku nieopłacenia w wyznaczonym terminie kolejnej raty opłaty. Umowa wygasa również w przypadkach określonych w odrębnych przepisach, w tym na podstawie przepisów o koordynacji, w szczególności:
- po ustaleniu przez Dyrektora Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia ustawodawstwa właściwego innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumieniao Wolnym Handlu - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
- z chwilą przeniesienia miejsca zamieszkania Ubezpieczającego się poza granice Rzeczypospolitej Polskiej;
- w związku z uzyskaniem obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego, wskazanego w art. 66 ustawy.
Po rozwiązaniu umowy dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ należy ją wyrejestrować we właściwym oddziale ZUS.
