Państwo wie, gdzie mieszkasz

Każdy, kto posiada polskie obywatelstwo i stale przebywa na terytorium RP, jest obowiązany zameldować się w miejscu pobytu stałego, czyli mówiąc krótko, wypełnić obowiązek meldunkowy nałożony przepisami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=05014DBA8309217E15AE9A6ECC394C72?id=182546]ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.)[/link].

Na czym ten obowiązek dokładnie polega? Wyjaśnia to art. 4 omawianej ustawy, zgodnie z którym jego realizacja następuje przez zameldowanie się w miejscu pobytu stałego lub czasowego oraz wymeldowanie się z takiego miejsca. Ponadto realizacja tego obowiązku polega na zameldowaniu: o urodzeniu dziecka, zmianie stanu cywilnego oraz o zgonie osoby.

[srodtytul]16-punktowa ankieta[/srodtytul]

Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Aby dopełnić tego obowiązku, należy udać się do właściwego urzędu gminy. W celu dopełnienia formalności należy przedstawić zaświadczenie o wymeldowaniu się z poprzedniego miejsca pobytu.

To jednak nie wystarczy.

Ustawa wymaga ponadto zgłoszenia określonych danych osobowych. Jakich? Ich pełną listę zawiera art. 11 ust. 1 omawianej ustawy. Poza poprzednim i nowym adresem zamieszkania podać należy: imię (imiona) nazwisko, nazwisko rodowe, imiona i nazwisko poprzednie (gdy zostało zmienione), imiona rodziców i ich nazwiska rodowe, stan cywilny, płeć, datę i miejsce urodzenia oraz obywatelstwo.

To jeszcze nie wszystko.

Urząd będzie od nas bowiem wymagał także podania PESEL oraz rodzaju, serii i numeru dokumentu tożsamości, a także informacji o wykształceniu. Podać należy również dane dotyczące obowiązku wojskowego, w tym stopnia wojskowego, nazwy serii i numery książeczki wojskowej z oznaczeniem wojskowej komendy uzupełnień. Lista informacji, które są wymagane przy zameldowaniu na pobyt stały, liczy w sumie 16 pozycji.

Takie same dane są wymagane w przypadku, gdy meldujemy się na pobyt czasowy, z tym że dodatkowo podać należy czas jego trwania.

[srodtytul]Strata czasu i opłaty[/srodtytul]

Realizacja obowiązku meldunkowego to nie tylko konieczność tracenia czasu w urzędach. Zmiana adresu zamieszkania wiąże się bowiem z koniecznością wymiany szeregu dokumentów: dowodu osobistego, prawa jazdy czy dowodu rejestracyjnego. Należy również uaktualnić nasze dane w rejestrze podatników czy w banku.

To wszystko zabiera mnóstwo czasu potrzebnego nie tylko na udanie się do urzędu, ale także związanego z wydaniem nowych dokumentów. Do tego dochodzą jeszcze opłaty za wydanie nowych dokumentów.

Sama wymiana dowodu osobistego kosztuje 30 zł. Zaznaczyć jednak trzeba, że [b]ustawodawca zwolnił z obowiązku jej ponoszenia osoby, które dokument ten wymieniają z powodu zmiany zawartych w nim danych. Zwolnienie wchodzi w życie 1 stycznia 2010 r.[/b]

Powstaje jednak pytanie, czemu właściwie ma służyć nam, obywatelom, obowiązek meldunkowy?

Czy jego wypełnienie niesie dla nas określone korzyści?

Okazuje się, że nie. A dowodem na to jest cała rzesza osób, które mieszkają stale lub czasowo zupełnie gdzie indziej, niż wynikałoby to z ich dokumentów tożsamości.

[srodtytul]Nie liczy się adres z dowodu[/srodtytul]

Miejsce zameldowania nie determinuje np. tego, gdzie płacimy podatki. Uiszczamy je według miejsca zamieszkania w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, które wcale nie musi być tożsame z meldunkiem. Według miejsca zamieszkania przyznawane są świadczenia z opieki społecznej. Miejsce zamieszkania decyduje również o tym, gdzie jesteśmy wpisani na listy wyborców i głosujemy w powszechnych wyborach czy referendach.

Od posiadania meldunku urząd nie może uzależnić również wydania dokumentów, np. prawa jazdy. Możliwe jest bowiem ich wystawienie bez wskazania adresu.

Oczywiście, meldunek może być pomocny przy ustaleniu naszego miejsca zamieszkania, ale ani nie stanowi jego potwierdzenia, ani też nie jest jedynym i ostatecznym dowodem w tej sprawie. Potwierdza to liczne orzecznictwo sądów.

Jako przykład wskazać można chociażby [b]wyrok SN z 11 października 2009 r.,(I PK 67/05). [/b] w którym sąd stwierdził, że miejscowością pobytu czasowego pracownika jest ta, w której pracodawca udostępnił mu nieodpłatnie lokal mieszkalny, nawet jeżeli pracownik obowiązku meldunkowego nie dopełnił

Z kolei w [b]postanowieniu z 26 marca 1973 r. SN (I CZ 38/73)[/b]uznał, że skoro miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu (art. 25 kodeksu cywilnego.), a sądem miejscowo właściwym jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego, to dla kwestii właściwości miejscowej sądu nie ma żadnego znaczenia okoliczność niewymeldowania pozwanego z danego miasta, jeżeli faktycznie przebywa on, pracuje i mieszka w innym mieście .

Czemu zatem ten obowiązek służy?

W zasadzie tylko i wyłącznie ewidencji ludności, czyli rejestracji danych o miejscu pobytu osób. Czy jednak prowadzenie takich rejestrów ma sens, skoro w stosunku do całej rzeszy Polaków ujawnia on dane niezgodne ze stanem faktycznym?

[ramka][b]Uciążliwy wymóg z czasów PRL[/b]

[b]Ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych nakłada obowiązek meldunkowy nie tylko na obywateli polskich. [/b] Zgodnie z jej art. 2 każda osoba przebywająca na terytorium RP powinna wykonać obowiązek meldunkowy. Dotyczy to więc także cudzoziemców. Zameldować trzeba się najpóźniej do końca czwartej doby pobytu pod określonym adresem. Jeżeli zatem pojedziemy do kolegi na tydzień, to fakt ten należy zgłosić w gminie.

Z zameldowaniem (w takiej sytuacji na pobyt czasowy) wiąże się konieczność wymiany dowodu osobistego (zmiana danych w nim zawartych), która trwa minimum 14 dni, regułą jest czas dłuższy, nawet do miesiąca. Powrót do stałego miejsca zameldowania pociąga za sobą obowiązek meldunkowy i kolejną wymianę dokumentów.