Chcesz poszukiwać skarbów, postaraj się o zezwolenie

W ostatnim czasie rośnie zainteresowanie poszukiwaniem zabytkowych zaginionych obiektów. Wobec tego powstaje pytanie, czy każdy może samowolnie szukać takich przedmiotów? Jak robić to legalnie?

Kluczowa dla niniejszych rozważań prawnych jest [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BC8861DA6C3041A5B1054EC77807E534?id=170666]ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (DzU nr 612, poz. 1586 ze zm.)[/link]. Zawiera ona odpowiedzi na wszystkie istotne pytania związane z poszukiwaniem tzw. skarbów, czyli zaginionych obiektów zabytkowych.

W pierwszej kolejności wypada przypomnieć o treści jej art. 111. Stanowi on, że każdy, kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Zatem poszukiwanie skarbów bez pozwolenia jest czynem karalnym – wykroczeniem.

[b]Sąd może też orzec wobec sprawcy przepadek narzędzi i przedmiotów, które służyły mu lub były przeznaczone do poszukiwań, chociażby nie stanowiły jego własności, przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z poszukiwań.[/b] Może również nałożyć na sprawcę obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego lub zapłaty równowartości wyrządzonej szkody. Regulacja ta prowadzi do prostego wniosku, że poszukiwanie skarbów powinno być poprzedzone uzyskaniem pozwolenia.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 12 pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania. Na polskich obszarach morskich, zgodnie z ust. 2 cytowanego przepisu, pozwolenie na podejmowanie poszukiwań wydaje dyrektor urzędu morskiego w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków właściwym dla miejsca siedziby urzędu morskiego.

Szczegółowy tryb i sposób wydawania pozwoleń określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=174167]rozporządzenie ministra kultury z 9 czerwca 2004 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich i architektonicznych, a także innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych (DzU nr 150, poz. 1579)[/link]. Określa zarówno szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać wniosek, jak i samo pozwolenie.

Zezwolenie jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 104 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5B4437CCF8544FF7C5AE2FDA79D15603?id=133093]kodeksu postępowania administracyjnego [/link]i jest wydawane w trybie właściwym do wydawania tego typu rozstrzygnięć administracyjnych. Oznacza to m.in., że od decyzji niezgodnej z wnioskiem można wnosić środki odwoławcze.

Pamiętać również należy, że zgodnie z art. 35 ustawy o ochronie zabytków [b]wszystkie odnalezione przedmioty należy bezzwłocznie przekazać odpowiednim instytucjom, gdyż stanowią one własność Skarbu Państwa. [/b][ramka][b]Co powinien zawierać wniosek[/b]

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia z 9 czerwca 2004 r. osoba ubiegająca się o pozwolenie na poszukiwanie zabytków powinna w podaniu zamieścić następujące dane:

- imię i nazwisko lub nazwę, siedzibę i adres;

- wskazanie miejsca planowanych poszukiwań wraz z podaniem współrzędnych geodezyjnych;