Czy okręgowe komisje maturalne są nieomylne

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że maturzysta nie może zakwestionować unieważnienia jego egzaminu przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej. O skutkach orzeczenia mówi Paweł Osik z Kancelarii Pietrzak & Sidor

Aktualizacja: 22.06.2012 10:01 Publikacja: 22.06.2012 09:41

Czy okręgowe komisje maturalne są nieomylne

Foto: Fotorzepa, Krzysztof Lokaj

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że maturzysta nie może zakwestionować unieważnienia jego egzaminu przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej.

PAWEŁ OSIK:

Zaskoczył mnie ten wyrok. Oznacza, że okręgowe komisje egzaminacyjne (oke) działają bez żadnej kontroli sądowej, a ich dyrektorzy mogą w pełni dyskrecjonalnie unieważniać te prace, które egzaminatorzy uznają za napisane niesamodzielnie. Można twierdzić, że wprowadzono tu ustawowe i niewzruszalne domniemanie nieomylności komisji. Nawet jeśli popełniłaby ona ewidentny błąd, nie ma żadnego trybu jego naprawy. Zasada zaufania obywatela do państwa zostaje więc istotnie naruszona.

Czy taki wyrok wpłynie na sytuację maturzystów z Ostrowca Świętokrzyskiego, którzy zaskarżyli unieważnienie egzaminu z chemii?

Oczywiście, że może tak się stać. Jeśli jednak zostanie podtrzymana w innych sprawach, np. maturzystów z Ostrowca, będziemy doradzać wniesienie skargi do Trybunału Konstytucyjnego. To jest bowiem naruszenie prawa do sądu, gwarantowanego w art. 45 ust. 1 konstytucji. Mamy tu przecież do czynienia z działaniem administracji publicznej, istotnym z punktu widzenia maturzystów, które przy takim orzeczeniu nie jest poddawane żadnej zewnętrznej i niezależnej kontroli. W efekcie akt unieważnienia wydany przez dyrektora oke w porozumieniu z dyrektorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej staje się ostateczny. Mam jednak nadzieję, że ten wyrok zostanie potraktowany jak jednostkowa ocena.

Czy zgodnie z zasadą prawa do sądu wobec interpretacji NSA sprawą może się zająć właściwy sąd powszechny?

Teoretycznie można próbować pozwać Skarb Państwa reprezentowany przez dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej przed sąd cywilny. Nigdy nie doprowadzi to jednak do uchylenia rozstrzygnięcia o unieważnieniu egzaminu. Sąd cywilny nie może nakazać organowi administracyjnemu podjęcia działań w sferze jego uprawnień władczych. Może przyznać odszkodowanie za jego bezprawne działanie. Tu jednak też można mieć wątpliwości. Kodeks cywilny co do zasady wymaga, aby uprzednio we właściwym postępowaniu stwierdzona została niezgodność z prawem decyzji lub orzeczenia wyrządzającego szkodę. W żadnym wypadku drogi tej nie można uznać za skuteczny środek odwoławczy. Nie daje on jednostce realnej ochrony. Jedynym skutecznym środkiem pozostaje kontrola sądowo- -administracyjna.

Czy sąd powinien uznać, że decyzja dyrektora oke jest decyzją administracyjną?

W moim przekonaniu sąd powinien uznać, że unieważnienie jest co najmniej innym aktem administracji publicznej i podlega sądowej weryfikacji.

Pamiętajmy, że NIK wykazała nieprawidłowości przy unieważnieniu prac maturzystów z Ostrowca. Jeśli łódzki sąd administracyjny tak samo oceniłby czynność unieważnienia egzaminu maturzystów z Ostrowca jak NSA, mielibyśmy do czynienia z osobliwą sytuacją. Pomimo stwierdzenia nieprawidłowości na skutek kontroli NIK maturzyści nie mieliby żadnych możliwości podważenia unieważnienia. W mojej ocenie sam sąd powinien się zastanowić, czy taka interpretacja zgodna jest z postanowieniami konstytucji. Sędziowie związani są nie tylko przez ustawy, ale przede wszystkim przez konstytucję jako najwyższe źródło prawa. W ostateczności sąd sam zawsze może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego.

Sąd uzasadniał, że akt unieważnienia jest oceną, dlatego jest ostateczny. Jedynie taka interpretacja prowadzić może do wniosku o braku drogi odwoławczej przed sądem administracyjnym. Takie uzasadnienie jednak budzi mój sprzeciw. Uznanie, czy praca była napisana samodzielnie, za ocenę bądź jej element jest błędne. Ocenia się umiejętności czy wiedzę, a tu został oceniony czyn, który nie powinien być elementem oceny.

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że maturzysta nie może zakwestionować unieważnienia jego egzaminu przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej.

PAWEŁ OSIK:

Pozostało jeszcze 96% artykułu
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rząd chce walczyć z nowym oszustwem. Chodzi o fikcyjne umowy OC
Materiał Promocyjny
Mieszkania na wynajem. Inwestowanie w nieruchomości dla wytrawnych
Prawo drogowe
„Pieszy wchodzący” na pasy. Jest uzasadnienie ważnego wyroku
Edukacja i wychowanie
TK przeciwko zmianom w nauczaniu religii. Czy szkole grozi chaos?
Konsumenci
Będzie duża zmiana w kredytach hipotecznych? UOKiK pokazał swój plan
Prawo karne
"To przestępstwo". Prawnicy o komentarzach pod adresem Kasi Nawrockiej