Kodeks etyki argumentem w sporach z zarządem

Kodeks etyki w rachunkowości to zbiór zasad dla księgowych i innych osób zajmujących się rachunkowością.

W poniedziałek w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce (SKwP) odbyła się debata, podczas której stwierdzono, że konieczne jest jego szybkie przyjęcie. Obecnie wciąż jest to tylko projekt.

- Stworzenie tego kodeksu zajęło prawie trzy lata. Jego tekst był bowiem konsultowany z całym środowiskiem. Warto podkreślić, że jest on adresowany nie tylko do księgowych, ale do wszystkich osób zajmujących się rachunkowością - podkreśliła prof. Anna Karmańska, przewodnicząca Komisji Etyki i Profesjonalizmu Zawodu Księgowego.

- Zawód księgowego wymaga takiej samej wiarygodności jak biegłego rewidenta. Tymczasem tylko ci drudzy muszą obligatoryjnie należeć do organizacji ich reprezentującej, czyli Krajowej Izby Biegłych Rewidentów. Mają także obowiązek doskonalenia zawodowego oraz podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej. W SKwP takich obligatoryjnych elementów nie ma. Powinniśmy to jednak zmienić. Nasza organizacja należy do Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC), która narzuca nam określone wymagania - stwierdził prof. Zbigniew Messner, prezes stowarzyszenia. Dodał, że za niedostosowanie się do nich SKwP grożą nawet pewne sankcje.

- Jeśli nie przyjmiemy kodeksu etyki i nie wprowadzimy certyfikacji zawodu, to międzynarodowa pozycja polskiego stowarzyszenia może zostać osłabiona. Dlatego zależy nam, by przekonać naszych członków do przyjęcia kodeksu. Byłby to dobry początek modyfikacji naszej organizacji. Obecnie każdy może się do niej zapisać. W przyszłości chcielibyśmy podzielić członków stowarzyszenia na dwie grupy. Pierwsza to osoby zawodowo zajmujące się rachunkowością, profesjonaliści, którzy podlegaliby certyfikacji. Drugą grupę tworzyliby sympatycy rachunkowości, którym nie narzucalibyśmy dodatkowych kryteriów - tłumaczył prof. Messner.

- Aby w praktyczny sposób prezentować problemy kodeksu etyki, stworzyliśmy bank dylematów etycznych, czyli problematycznych sytuacji, z którymi mogą się spotkać księgowi podczas pracy. Najprostszy przykład to wywieranie nacisków przez zarząd firmy czy odkrycie błędów w księgach z poprzednich lat prowadzonych przez innego księgowego. Chcielibyśmy, by problemy te były analizowane m.in. podczas zajęć ze studentami rachunkowości - powiedziała prof. Anna Karmańska.

Prof. Bronisław Micherda, wiceprezes SKwP, zwrócił uwagę, że etyka zawodu przede wszystkim związana jest z kompetencjami. Chodzi o to, że problemy etyczne często są konsekwencją braku odpowiedniej wiedzy i umiejętności.

Uczestnicy debaty wskazywali także, że dla osób zajmujących się rachunkowością kodeks może być częścią programów etycznych przyjmowanych przez poszczególne przedsiębiorstwa. Jego stosowanie świadczy bowiem, że firmie zależy na spełnieniu podwyższonych standardów biznesowych. Oznacza to, że dba ona o prawidłowe funkcjonowanie systemu rachunkowości przedsiębiorstwa. Uwiarygodnia to dane zawarte w sprawozdaniach finansowych i poprawia wizerunek firmy.

Kodeks wymienia cztery podstawowe zasady, których powinny przestrzegać osoby zajmujące się rachunkowością. Pierwsza dotyczy kompetencji zawodowych. Wynika z niej m.in., że księgowy ustawicznie poszerza i aktualizuje wiedzę fachową, doskonali umiejętności zawodowe oraz tak je wykorzystuje, aby jego praca mogła być uznana przez zainteresowane strony za wykonaną uczciwie, rzetelnie i pozbawioną stronniczości. Reguła wysokiej jakości pracy stanowi, że osoba zajmująca się rachunkowością przestrzega należytej staranności i obiektywizmu przy systematyce informacji przetwarzanych i prezentowanych przez rachunkowość, tak aby zasługiwały one na zaufanie wykorzystujących je osób. Kodeks podkreśla również konieczność zachowania niezależności zawodowej. Ważna jest też reguła nakazująca zachowanie tajemnicy zawodowej. Księgowi nie powinni rozpowszechniać informacji, których ujawnianie może mieć gospodarcze znaczenie dla jednostki.

Temat kodeksu etyki będzie poruszany podczas odbywającego się w przyszłym tygodniu Kongresu Polskiej Rachunkowości, zorganizowanego z okazji obchodów stulecia SKwP. Wezmą w nim udział przedstawiciele międzynarodowych organizacji księgowych i audytorów. Będzie to więc dobra okazja do wymiany doświadczeń z zakresu wprowadzania zasad etyki w różnych krajach.

masz pytanie do autora, e-mail: k.pilat@rzeczpospolita.pl