Nowy zawód nie tylko dla młodych

– Chciałbym teraz poszukać zupełnie innej pracy. Mógłbym być handlowcem, a może wrócę do prawa – zastanawia się 39-letni Marek, który po studiach prawniczych przez kilkanaście lat był dziennikarzem. Nadal nim jest, ale coraz częściej myśli o nowym zawodzie. Wśród jego byłych kolegów z pracy takich zmian nie brakuje – sporo osób przeszło do PR, a kolega z biurka obok od kilku lat prowadzi z ojcem firmę remontową.

Statystyk dotyczących częstotliwości zmian zawodu nie ma, choć, jak wynika z badań, Polacy podchodzą elastycznie do możliwości zmiany kwalifikacji. W sondzie portalu Pracuj. pl z końca zeszłego roku aż 94 proc. internautów było gotowych przekwalifikować się, by znaleźć pracę. W badaniu kandydatów do pracy, które objęło ponad 12 tys. osób, otwartość na zmianę specjalizacji lub branży zadeklarowało 53 proc. ankietowanych.

Pracodawca pomoże

Jak jednak ocenia Elżbieta Flasińska z grupy Pracuj, niewielu deklarujących faktycznie decyduje się na taki krok, który wymaga czasu, samozaparcia, a czasem też sporych nakładów finansowych. W badaniu

Pracuj. pl najbardziej chętni do zmiany branży lub specjalizacji byli pracownicy działów sprzedaży, marketingu i obsługi klienta, gdzie o zmianie zawodu myśli ponad połowa badanych. Jednak nawet wśród pracowników działów IT na zmianę byłaby gotowa ponad jedna piąta badanych.

Nie dziwi się temu Krzysztof, informatyk, który po prawie dziesięciu latach pracy jako programista został project managerem w swej firmie. – Miałem już dość pisania programów –przyznaje. W jego przypadku zmiana nie była trudna, bo nastąpiła w trakcie pracy w tej samej firmie. Co więcej ,pracodawca opłacił mu kosztowny kurs i certyfikat.

– Przejście w ramach firmy to rozsądna decyzja. Wtedy najłatwiej jest zacząć karierę w nowej specjalności czy w nowym zawodzie – ocenia Paweł Gniazdowski, szef firmy doradczej Lee Hecht Harrison DBM, która specjalizuje się w outplacement, czyli wsparciu dla zwalnianych pracowników. Jak podkreśla, dla pracodawcy liczą się nie tylko kompetencje i umiejętności; firmy szukają ludzi, do których można mieć zaufanie.

– Mając więc zaufanie pracodawcy, łatwiej można spróbować swych sił w nowej specjalności, gdzie dopiero zdobywamy zawodowe kompetencje – wyjaśnia Gniazdowski. Dodaje, że większe szanse na takie zmiany są w dużych firmach, szczególnie w międzynarodowych korporacjach.

Talenty z korporacji

Korporacyjne programy talentów często zakładają, że ludzie z dużym potencjałem będą zbierać doświadczenia w różnych działach. Takie założenia ma np. Unilever Future Leaders Programme w Unileverze, którego uczestnik w ciągu trzech, czterech lat powinien pracować przynajmniej w dwóch działach oraz w międzynarodowym projekcie za granicą.

Jacek Bartkowiak, kierownik ds. Szkoleń, Rozwoju Talentów i Organizacji w Unilever Polska, dodaje, że pracownicy firmy mogą też brać udział w wewnętrznych procesach rekrutacji i aplikować na stanowiska niezwiązane bezpośrednio z obecnymi obowiązkami.

Podobne zasady są w IBM Polska. – Dzięki specjalnie przygotowanym zasobom dostępnym w firmowym Intranecie pracownik łatwo może ocenić swoje kompetencje. System podpowiada i wyszukuje propozycje dostępnych stanowisk, na które można aplikować – wyjaśnia Magdalena Klimek-Cieślak z działu IBM HR Talent Organization i dodaje, że w firmie są osoby, które dział konsultingu zmieniły na finanse albo dział rekrutacji na sprzedaż.

Plany zrobić wcześniej

Bez wsparcia pracodawcy  radykalne przebranżowienie bywa trudne. Szczególnie wtedy, gdy chcemy przejść do zawodów, w których ceniona jest zdobyta wraz z doświadczeniem specjalizacja (np. lekarze).

Inny problem to czas potrzebny na zdobycie zupełnie nowych kwalifikacji. Dlatego spora część zmian dotyczy podobnej specjalności albo pokrewnych zawodów, np. dziennikarze przechodzą do PR, a handlowcy stają się specjalistami od marketingu i odwrotnie.

Co prawda postęp technologiczny sprawia, że wiele zawodów można dziś łatwiej i szybciej opanować, ale trzeba jeszcze zdobyć doświadczenie. Z tym może być problem. – Gdy na rynku jest nadwyżka siły roboczej, przewagę mają specjaliści. Trudno jest wtedy przekonać pracodawcę, by zatrudnił pracownika 40+ bez doświadczenia – ocenia Paweł Gniazdowski.

– Dlatego o zdobyciu nowych kompetencji i doświadczenia trzeba pomyśleć już wcześniej i nie czekać, aż zmiana zajęcia będzie konieczna, bo np. w wieku 40 lat dopadnie nas wypalenie zawodowe – radzi Beata Kapcewicz, coach kariery i prezes serwisu Architekcikariery.pl. Jej zdaniem warto już w wieku 30–35 lat pomyśleć o alternatywnych ścieżkach kariery. Wtedy często w ludziach budzi się świadomość, że mogliby robić coś innego. Wówczas trzeba już zacząć dbać o potrzebne kompetencje i doświadczenie – twierdzi  Kapcewicz.

Dwutorowa kariera

Co robić, jeśli nie mam pomysłu na inne zajęcie? Wtedy warto się zatrzymać  i zastanowić, co chciałbym robić i w czym jestem dobry.

Przydaje się tu wsparcie drugiej osoby, najlepiej profesjonalnego doradcy, który zbada nasze kompetencje, mocne strony i na ich podstawie pomoże zaplanować nową ścieżkę kariery. Menedżer może np. zostać coachem, konsultantem lub trenerem w firmie szkoleniowej.

Beata Kapcewicz radzi, by zawczasu przygotować sobie kilka równoległych ścieżek kariery. Dodaje, że na taki rozwój –najczęściej dwutorowy – decyduje się coraz więcej osób. Często wykorzystują tu swoje hobby. Tak jak informatyk, który zarabia, wdrażając projekty IT, ale po godzinach realizuje się jako fotografik; czy specjalistka ds. sprzedaży, która zdobywa już doświadczenie jako wizażystka. Na razie to hobby, ale z czasem może stać się nowym zawodem, a przejście będzie tym łatwiejsze, że będą mieli już doświadczenie.

ZMIANA ZAWODU W SIEDMIU KROKACH

1. Zanalizuj swe życiowe cele i zainteresowania

Randall S. Hansen, amerykański doradca kariery, zwraca uwagę, że zmiana zawodu często jest próbą odejścia od tego, co nam przeszkadza w obecnym zajęciu. Chcąc uniknąć podobnej sytuacji i szybkiego wypalenia, warto wybór nowej specjalności zacząć od analizy swych życiowych celów, zainteresowań, predyspozycji oraz umiejętności.

2. Zbadaj rynek pracy

Kolejnym krokiem jest analiza rynku pracy i wyszukanie zajęć, które umożliwią nam realizację zainteresowań. Można popytać znajomych, poszukać informacji na portalach o pracy i karierze. Przydaje się wsparcie specjalisty – doradcy zawodowego czy coacha kariery z dobrym rozeznaniem na rynku, który pomoże określić, jakie zawody pasują do naszego profilu. Warto też sprawdzić u praktyków, jak faktycznie wygląda wymarzona praca. Mogą w tym pomóc portale społecznościowe dla profesjonalistów, np. GoldenLine, LinkedIn.

3. Dopasuj kwalifikacje

Warto od razu ustalić, jakie kwalifikacje będą konieczne w nowym zawodzie, oraz określić czas i środki niezbędne do ich zdobycia. (Niekiedy konieczne są dodatkowe studia). Dobrze więc się zastanowić, które z obecnych umiejętności i kwalifikacji można wykorzystać w nowym zawodzie. Dobrze jest  też oszacować, kiedy nowe zajęcie zapewni nam utrzymanie.

4. Poszukaj szans na zmianę u obecnego pracodawcy

Mniejszym kosztem i wysiłkiem można  zmienić specjalność w ramach obecnej firmy, zwłaszcza będąc cenionym pracownikiem. Nie tylko korporacje, ale i mniejsze firmy mogą dać  możliwość, n.p. zmiany działu z marketingu na finanse. Czasem pracodawca sam proponuje taką zmianę m.in. podczas restrukturyzacji

5. Zacznij od małych kroków

Zamiast rewolucyjnych zmian często lepiej zaplanować stopniowe przejście. Najpierw, w swojej specjalności zmienić branżę, a potem (po zdobyciu nowych kwalifikacji) pomyśleć o zmianie działu i stanowiska.