Doradca dla ucznia, coach dla szefa

Dla prawie czterech na dziesięciu Polaków wybór pierwszej pracy był przypadkowy. Ponad połowa z nas uważa zresztą, że pierwsza praca nie wpływa na dalszy przebieg kariery – wynika z niedawnego badania agencji zatrudnienia Randstad.

– Te odpowiedzi pokazują nie tylko bardzo duży brak wiary w kontrolę nad własną karierą zawodową, ale też brak pomysłu na nią. Począwszy od wybranego profilu edukacji, przez zaczynanie drogi zawodowej, po kolejne jej etapy – wydaje się, że bardzo wiele osób działa chaotycznie, bez planu. Tymczasem na naszym rynku pracy potrzebujemy więcej przemyślanych wyborów, więcej analizy potrzeb rynku i prognozowania jego rozwoju – komentuje Kajetan Słonina, dyrektor zarządzający Randstad.

18 tys. doradców

Opinię szefa Randstad potwierdza ubiegłoroczne badanie „Kogo kształcą polskie szkoły" zrealizowane w ramach IV edycji projektu „Bilans Kapitału Ludzkiego". Tylko co trzeci z młodych ludzi stwierdził, że jest dobrze zorientowany co do szans znalezienia pracy w wybranym kierunku zawodowym. Pozostali albo nawet nie próbowali tego sprawdzić (22 proc.), albo ich próby nie odniosły skutku.

Projekt, z którym startuje teraz Ministerstwo Edukacji Narodowej, ma ograniczyć odsetek przypadkowych wyborów dzięki wprowadzeniu do szkół profesjonalnego doradztwa zawodowego.

Do połowy przyszłego roku 18 tys. osób (m.in. pedagogów szkolnych, wychowawców i nauczycieli) przejdzie szkolenia przygotowujące do profesjonalnego doradztwa zawodowego w gimnazjach. W kolejnym etapie projektu szkolenia przejdą doradcy wspierający w wyborze kariery zawodowej uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Ta wspólna inicjatywa MEN i resortu pracy nie tylko ma poprawić jakość doradztwa zawodowego w polskich szkołach, ale powinna też przyzwyczaić Polaków do sięgania po profesjonalną pomoc w planowaniu swej przyszłości zawodowej już na etapie szkoły.

Dziś dla wielu z nich pierwszą okazją do spotkania z doradcą zawodowym jest wizyta w urzędzie pracy, gdzie stawiają się bezrobotni absolwenci liceów albo przypadkowo wybranych studiów. Uczelniane Biura Karier dla wielu studentów są głównie punktem informacji o praktykach i stażach, choć to się już zaczyna zmieniać.

Student szuka pomocy

– Najczęściej zgłaszają się do nas studenci między drugim a piątym rokiem studiów. Ci rocznikowo młodsi zainteresowani są głównie poznaniem swojego potencjału osobowościowo-zawodowego. Szukają w nim potwierdzenia dla dokonanego przez siebie wyboru i pomysłu na rozwój swojej ścieżki kariery. Studenci czwartego i piątego roku oraz absolwenci oczekują od nas pomocy w modyfikacji dokumentów aplikacyjnych, wsparcia przy analizie doświadczeń zawodowych oraz weryfikacji zdobytych umiejętności praktycznych. Potrzebują konkretnych podpowiedzi i wskazówek istotnych dla wybranych przez nich kierunków rozwoju – wyjaśnia Justyna Bednarczyk-Wilgos, doradca kariery i psycholog w Biurze Karier SWPS, które oferuje nie tylko doradztwo, ale też szkolenia rozwijające różne kompetencje oraz  coaching.

Po ten drugi Polacy zaczynają ostatnio sięgać coraz częściej, choć bywa on często mylony z doradztwem zawodowym. – Coach nie udziela rad, lecz wspiera jednostkę w podejmowaniu samodzielnych, opartych na głębokiej autorefleksji decyzji dotyczących kolejnych etapów rozwoju – tłumaczy dr Małgorzata Sidor-Rządkowska, ekspert zarządzania zasobami ludzkimi.

Nie tylko dla prezesa

Beata Kapcewicz, coach kariery, która przez osiem lat kierowała firmą doradczą Architekci Kariery, a teraz zarządza jej spółką zależną Librandt, wyjaśnia, że o ile doradca łączy wiedzę o rynku pracy i uczestniku spotkania, szukając rozwiązań, których on sam może nie zauważać, o tyle coach kariery jest kimś więcej. – Coach kariery pracuje zawsze na dwóch płaszczyznach: biznesowej – dotyczącej umiejętności, kompetencji i twardych rzeczy, oraz mentalnej, bo wie, że to rozwój osobisty zdeterminuje ostateczny rezultat jego podopiecznego – tłumaczy Kapcewicz. Dodaje, że po coaching kariery sięgają dziś studenci, specjaliści, przedsiębiorcy a  przede wszystkim menedżerowie średniego i wyższego szczebla.Tak wynika z analizy ponad 25 tys. indywidualnych klientów, którzy skorzystali dotychczas z usług architektów kariery. (Librandt kieruje swą ofertę do firm).

Paweł Gniazdowski, partner w firmie Lee Hecht Harrison DBM, która specjalizuje się w outplacemencie, czyli wsparciu dla zwalnianych pracowników, ocenia, że liczba godzin coachingu kariery rośnie wraz ze stanowiskiem i stażem zawodowym. – Pracujemy głównie z doświadczonymi menedżerami, którzy po 15–20 latach kariery często stają przed perspektywą nowych wyborów zawodowych. Zwykle nie ma tu pola do radykalnych zmian, które oznaczałyby znaczne pogorszenie standardu życia, ale wiele osób na dojrzałym etapie kariery chciałoby robić co innego niż dotychczas. Rozważają pracę w innej branży lub w innym charakterze, np. niezależnego eksperta zamiast związanego z jedną firmą menedżera – wyjaśnia Gniazdowski.

Małgorzata Sidor-Rządkowska wymienia trzy grupy, które potrzebują coachingu kariery. Pierwsza to młodzi ludzie stojący przed koniecznością wyboru drogi zawodowej, którzy poszukują odpowiedzi na kluczowe, a zbyt rzadko stawiane pytanie: „Co tak naprawdę chciałbym w życiu robić?". Druga grupa to ci, których kariera zawodowa została nagle przerwana na skutek decyzji pracodawcy bądź własnego wyboru. Trzecią grupę tworzą osoby, które po latach pracy (zwykle z sukcesami) w pewnym momencie czują, iż nadszedł czas na zmiany. A takich osób wraz z wydłużaniem się  aktywności zawodowej Polaków będzie przybywać.