Emeryci zaskoczeni przez nowe przepisy

Niektórzy dopiero teraz dowiadują się o zmianach w przeliczaniu emerytur ze starego systemu. I zaczynają kwestionować zmienione regulacje.

Publikacja: 22.11.2022 07:12

Emeryci zaskoczeni przez nowe przepisy

Foto: Adobe Stock

Od tego roku zmieniły się zasady przeliczania emerytur (ze starego systemu) i rent osób kontynuujacych aktywność zawodową. To efekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2021 r. poz. 1621).

Projektodawca (resort rodziny) tłumaczył wówczas, że nowe regulacje ujednolicają zasady przeliczania świadczeń z nowego i starego systemu. Pod tym neutralnym stwierdzeniem kryły się jednak zmiany, które mocno dotknęły świadczeniobiorców.

Nowości

Od 1 stycznia 2022 r. emeryci ze starego systemu (podobnie jak renciści) tylko raz w roku mogą wystąpić o doliczenie okresów składkowych zgromadzonych po przyznaniu emerytury (lub renty). Do tej pory mieli możliwość przeliczenia świadczenia (z uwzględnieniem dodatkowych okresów) nawet co kwartał. Ponadto, zgodnie z nowymi przepisami, mogą oni liczyć na zwiększenie podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych o stały wskaźnik (1,3 proc.).

– Nie oznacza to jednak, że o tyle wzrośnie ich świadczenie. Doliczony staż to tylko cząstka „starej” emerytury. Drugą jej część stanowi kwota stała, która z kolei w wyniku wspomnianej nowelizacji nie może ulec zmianie – przypomina dr Tomasz Lasocki z Wydziału Prawa i Administracji UW.

Dla wielu emerytów oraz rencistów jest to o tyle istotne, że na bieżąco aktualizowali oni swoje świadczenia.

– Po zmianach częstotliwość przeliczeń będzie dużo niższa. Podobnie jak samo zwiększenie świadczenia – mówi dr Lasocki.

Czytaj więcej

Jesteś kobietą i członkiem OFE? Twoja emerytura znacząco wzrośnie

Za sprawą nowelizacji ta sama grupa osób nie może też zgłaszać nowych okresów nieskładkowych.

– To też duża strata zwłaszcza dla młodszych rencistów, którzy pomimo niezdolności chcieli nabyć nowe kwalifikacje poprzez ukończenie studiów. Również odnalezienie dokumentów potwierdzających istnienie takich okresów przed zmianą nic nie da – dodaje.

Do sądów zaczynają trafiać już sprawy emerytów, którzy podważają nowe regulacje. Jedną z nich zajmował się Sąd Okręgowy w Warszawie.

W tej sprawie emeryt kwestionował brak możliwości przeliczenia emerytury co kwartał. Jak argumentował, nie słyszał o nowelizacji przepisów emerytalnych w żadnych mediach i rząd też o nich szeroko nie informował. Wskazywał, że przez 5,5 roku korzystał z regulacji, która motywowała go do kontynuowania pracy po przejściu na emeryturę. Teraz to się zmieniło. W jego ocenie naruszono konstytucyjną zasadę ochrony praw nabytych. Warszawski sąd przyznał jednak rację ZUS (sygn. akt VII U 658/22).

– Sąd orzekł zgodnie z przepisami. Zwracałem uwagę na tę kwestię jeszcze podczas prac legislacyjnych. Teraz świadczeniobiorcy przekonują się o tym na własnej skórze – mówi dr Lasocki.

Trudno podważyć

Jego zdaniem sądy mogą kazać np. doliczyć studia, które rozpoczęto przed nowelizacją, jednak konstytucyjne podważenie całej zmiany będzie bardzo trudne. W efekcie świadczeniobiorcy mogą nie być zainteresowani wykazywaniem zarobków większych niż minimalne.

– Nie twierdzę, że przejdą do szarej strefy, ale mogą chętniej zakładać działalność gospodarczą, od której opłacają tylko składkę zdrowotną, a resztę, którą zaoszczędzą, będą mogli na bieżąco wydać. Oczywiście zmiana przepisów nie oznacza, że dorabianie w ogóle nie będzie się liczyć. Za każdy pełny rok składkowy podstawa wymiaru emerytury może być podwyższona o 1,3 proc. Osoby wiekowe mogą jednak nie doczekać tego doliczenia, by korzystać z niego na tyle długo, aby składki rzeczywiście zaprocentowały – mówi dr Tomasz Lasocki.

Od tego roku zmieniły się zasady przeliczania emerytur (ze starego systemu) i rent osób kontynuujacych aktywność zawodową. To efekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2021 r. poz. 1621).

Projektodawca (resort rodziny) tłumaczył wówczas, że nowe regulacje ujednolicają zasady przeliczania świadczeń z nowego i starego systemu. Pod tym neutralnym stwierdzeniem kryły się jednak zmiany, które mocno dotknęły świadczeniobiorców.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego