Rodzina zmarłego może dostać rentę

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Mówi o tym art. 65 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2FAC019E52E0E71F364C2119B1EF24AD?id=324468]ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (tekst jedn. DzU z 2009 nr 153, poz. 1227 ze zm.; dalej: ustawa)[/link].

Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Tak wynika z art. 65 ust. 2 ustawy.

Potwierdził to[b] Sąd Najwyższy w wyroku z 24 kwietnia 2008 r. (II UK 235/07)[/b], stwierdzając, że [b]uprawnionym członkom rodziny przysługuje renta rodzinna po zmarłym ubezpieczonym nawet wtedy, gdy sam zmarły nie miał uprawnień do renty, nie będąc faktycznie osobą całkowicie niezdolną do pracy[/b] (art. 65 ust. 2 ustawy z o emeryturach i rentach z FUS).

Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. A kto z rodziny zmarłego może się ubiegać o wypłatę renty? Na pewno dzieci.

[srodtytul]Dla dzieci...[/srodtytul]

Do renty rodzinnej mają bowiem prawo: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione – do ukończenia 16. roku życia lub 25. roku życia.

Natomiast bez względu na wiek rentę dostaną potomkowie, którzy uczą się i stali się całkowicie niezdolni do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolni do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25. roku życia. Stanowi o tym art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Przepis ten wymaga ustalenia, czy całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji powstała w wymaganych okresach wiekowych. Stwierdzenie zaistnienia takiej całkowitej niezdolności do pracy po upływie wymaganych okresów powoduje, iż dziecko nie może nabyć prawa do renty rodzinnej.

Wyjaśnił to [b]Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 10 marca 2009 r. (III AUa 1192/08).[/b]

[srodtytul]... wnuków, rodzeństwa...[/srodtytul]

Prawo do renty rodzinnej mają także wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności. Tak jest jednak, jeżeli spełniają takie warunki jak dzieci własne i zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty). Ale świadczenia nie będzie, gdy śmierć była następstwem wypadku.

Co więcej, renta trafi do wymienionych osób, gdy nie mają one prawa do renty po zmarłych rodzicach. A gdy rodzice żyją? Należność przysługuje, jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd. Reguluje to art. 69 ustawy.

Natomiast rezygnacja uprawnionego z egzekwowania przyznanych alimentów nie usuwa obowiązku rodziców i nie powoduje powstania w jego miejsce prawa do renty rodzinnej po dziadku (art. 69 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Jest to zgodne z [b]wyrokiem Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2007 r. (II UK 229/06)[/b].

[srodtytul]... i wdowy[/srodtytul]

Na tym nie kończy się krąg uprawnionych do renty. Prawo do tego świadczenia przysługuje też wdowie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy. Tak samo jest, gdy wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16. roku życia, a jeżeli się uczą – 18. roku życia lub są całkowicie niezdolne do pracy.

Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, jeśli spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż pięć lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania takich dzieci. Wynika to z art. 70 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

A co z byłą żoną? Małżonka rozwiedziona oraz wdowa, która przed śmiercią męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia wymienionych warunków wymaganych od wdowy, w dniu śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalonych w wyroku sądowym lub ugodzie sądowej.

[b]Wdowa, która nie spełnia żadnego z wymienionych warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej i nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania, ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez rok od dnia śmierci męża [/b]albo przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez dwa lata od śmierci męża. Pozwala na to art. 70 ust. 4 ustawy.

Otrzymywanie renty przez czas szkolenia ma zapewnić wdowie niezbędne źródło utrzymania, kiedy się dokształca. Wypłata świadczenia po okresie trwania szkolenia mija się z celem tego świadczenia.

Orzekał o tym [b]Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 17 października 2006 r. (III AUa 1335/05).[/b]

Również rodzice mają prawo do renty rodzinnej. Tak jest, jeżeli ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania, a ponadto spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowywania małoletnich osób).

[srodtytul]Ile świadczenia[/srodtytul]

Jaka jest wysokość renty? To zależy od liczby uprawnionych. Reguluje to art. 73 ustawy. Zgodnie z tym przepisem renta rodzinna wynosi:

- dla jednej osoby uprawnionej – [b]85 proc.[/b] świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,

- dla dwóch osób uprawnionych – [b]90 proc.[/b] świadczenia, które dostałby zmarły,

- dla trzech i więcej osób uprawnionych – [b]95 proc.[/b] świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, co do zasady uważa się kwotę emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta. Podlega ona podziałowi na równe części. Mówi o tym art. 74 ustawy.

[ramka][b]Ważne[/b] Zasady wypłaty świadczenia przewidziane dla wdowy stosuje się także dla wdowca.[/ramka]

[ramka][b]Jak alimenty[/b]

Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Dzieje się tak dlatego, że renta rodzinna pełni funkcję alimentarną i jej celem jest dostarczenie środków utrzymania tym dzieciom, które ze względu na wiek, stan zdrowia lub kształcenie się nie są w stanie uzyskać środków na własne utrzymanie.