PIT: ZUS rozlicza emeryta z korzyścią dla niego

Rozliczając przychód w stosunku rocznym ZUS porównuje zarobki z poprzedniego roku z kwotami granicznymi ustalonymi dla tego roku. Te limity to  suma miesięcznych progów zarobkowych obowiązujących w 2011 r. Wynoszą one:

• 28 444,40 zł – to niższa roczna kwota graniczna oraz

• 52 824,80 zł – wyższa granica.

Jeśli po rozliczeniu w wariancie rocznym okaże się, że ubiegłoroczny przychód emeryta lub rencisty nie przekroczył niższego limitu, ZUS stwierdzi, że świadczenie przysługiwało w pełnej wysokości za cały rozliczany rok.

Gdy jednak przychód z 2011 r. okaże się większy od niższego progu, ale nie przekroczy wyższego limitu zarobkowego, będzie to oznaczać, że emerytura lub renta za cały ubiegły rok podlega odpowiedniemu zmniejszeniu.

Przy czym roczne zmniejszenie świadczenia nie może przekroczyć maksymalnej kwoty obowiązującej dla 2011 r. (jest to suma kwot maksymalnych zmniejszeń obowiązujących w kolejnych  miesiącach 2011 r.).

Dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy maksymalne zmniejszenie wynosi 6015,54 zł, dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 4511,96 zł, a dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba – 5113,48 zł.

Jeżeli jednak okaże się, że ubiegłoroczny przychód przekroczył wyższą roczną kwotę graniczną, ZUS stwierdzi, że emerytura lub renta za cały 2011 r. powinna być zawieszona.

Ratunkiem cząstkowe działania

Czasem drugi wariant – miesięczny – okazuje się korzystniejszy i można w ten sposób uniknąć zwrotu pobranego z ZUS świadczenia. ZUS porównuje wtedy zarobki osiągnięte w poszczególnych miesiącach 2011 r. z miesięcznymi granicznymi kwotami przychodu, które obowiązywały w tych miesiącach.

Kwoty te zmieniają się od trzeciego miesiąca każdego kwartału >patrz tabela 1. Ale ZUS może zastosować ten wariant tylko wtedy, gdy płatnik składek wykazał przychód w rozbiciu na poszczególne miesiące.

Jeśli okaże się, że zarobki osiągnięte w danym miesiącu nie przekroczyły niższej miesięcznej kwoty granicznej, ZUS stwierdza, że emerytura lub renta przysługuje za ten miesiąc w pełnej wysokości. Gdy zarobki przekroczą ten limit, ale nie przekroczą drugiego, wyższego progu zarobkowego, oznacza to, że świadczenie za ten miesiąc zostanie odpowiednio zmniejszone.

Ale nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia obowiązującą w tym miesiącu dla danego rodzaju świadczenia >patrz tabela 2. W wyniku rozliczenia w wariancie miesięcznym może się też okazać, że w określonych miesiącach zarobki emeryta lub rencisty przekroczyły wyższą miesięczną kwotę graniczną. Za te miesiące emerytura lub renta będzie podlegać zawieszeniu.

Na koniec dopłata lub wyrównanie

W zależności od wyników rozliczenia, a także od tego, czy i w jakiej wysokości emerytura lub renta była wypłacana w trakcie 2011 r., ZUS albo potwierdzi prawidłowość dotychczasowej wypłaty, albo zażąda od osoby uprawnionej zwrotu nienależnie pobranych świadczeń albo też wypłaci jej stosowne wyrównanie. W tym celu wyda odpowiednią decyzję. Świadczeniobiorca może się od niej odwołać do sądu w ciągu miesiąca od dnia jej otrzymania.

Emeryt lub rencista nie powinien się jednak zdziwić, jeśli najpierw ZUS przyśle mu pismo informujące o możliwości dokonania dobrowolnej wpłaty na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych.

ZUS wysyła je wówczas, gdy jednocześnie zajdą dwie przesłanki:

• w całym roku lub w określonych jego miesiącach zarobki świadczeniobiorcy przekroczyły wyższą kwotę graniczną (odpowiednio miesięczną lub roczną), ale

• kwota tego przekroczenia jest niższa niż wysokość nienależnie pobranych świadczeń za ten miesiąc lub rok.

Kwota, jaką należy wpłacić, to różnica między osiągniętym zarobkiem a wyższą kwotą graniczną – miesięczną lub roczną w zależności od wariantu rozliczenia – pomniejszona o zaliczkę na podatek dochodowy.

Po wpłacie ZUS uznaje, że za ten okres przychód był równy wyższej kwocie granicznej (130 proc. przeciętnej płacy), a emerytura lub renta powinna być zmniejszona w maksymalnej wysokości, a nie zawieszona. Z takiej oferty warto skorzystać szczególnie wtedy, gdy kwota dobrowolnej wpłaty jest stosunkowo niewielka, a emerytura lub renta dość wysoka.

Przykład

Pani Maria od kilku lat pracuje i pobiera wcześniejszą emeryturę. W 2011 r. łączna kwota wypłaconego jej świadczenia wyniosła 21 840 zł, a na etacie zarobiła 55 200 zł. Jej przychód z tytułu pracy przekroczył roczną wyższą kwotę graniczną o 2375,20 zł (55 200 zł – 52 824,80 zł).

Z kolei kwota tego przekroczenia okazała się niższa od nienależnie pobranych świadczeń (21 840 zł).