Czego nie będzie mogła ujawnić komisja śledcza ws. Pegasusa?

Ustalenie osób, wobec których były podejmowane czynności operacyjno-rozpoznawcze, m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus, „w sposób nieprawidłowy, nielegalny lub niecelowy” – to jeden z celów wpisanych w zadania komisji śledczej, którą chce powołać większość sejmowa z Koalicją Obywatelską na czele. Jej zakres jest bardzo szeroki – ma dotyczyć decyzji członków Rady Ministrów, służb specjalnych, policji, organów kontroli skarbowej i celno-skarbowej od 16 listopada 2015 r. do 20 listopada 2023 r., a więc podczas ośmioletnich rządów PiS.

2 miliony danych

Rokrocznie wszczyna się 6–7 tys. kontroli operacyjnych i pozyskuje ok. 2 mln danych telekomunikacyjnych. Jest więc niemożliwe, aby 11-osobowa grupa posłów była w stanie choć w minimalnej części te dane przefiltrować i wyłuskać przypadki, gdzie inwigilowano w oparciu o fałszywe przesłanki. – Ale może to zrobić przy pomocy agentów, których będzie wzywać na przesłuchania. Oni doskonale wiedzą, które sprawy były dęte, w których faulowano – mówi Paweł Wojtunik, były szef CBA.

Czytaj więcej

Polityka

Sejmowe komisje śledcze na tropie afer PiS. "Kaczyński już nigdy więcej rządzić nie będzie"

"Sejmowe komisje śledcze do spraw nielegalnych podsłuchów pegasusem, wyborów kopertowych i afery wizowej zakończą polityczną karierę Jarosława Kaczyńskiego. Prawo i Sprawiedliwość już teraz krwawi. Ale PiS to duży, polityczny zwierz, agonia będzie trwać miesiącami" - mówi Jacek Nizinkiewicz w rozmowie z Cezarym Szymankiem w podcaście "Rzecz W Tym".

Sitem na pewno będą sprawy z użyciem systemu szpiegowskiego Pegasus, który w 2017 r. zakupiło CBA, ale wykorzystywały go wszystkie służby specjalne – także ABW czy SKW (od dwóch lat CBA nie ma już tego systemu). Problem w tym, że we wnioskach do sądu o zgodę na kontrolę operacyjną danej osoby nie wskazują (nie ma takiego wymogu), jakie narzędzie zastosują. Co więcej, nie znajdziemy dowodu na użycie Pegasusa tam, gdzie podsłuchy trwały do pięciu dni, a materiały z nich nie trafiły do śledztw prokuratorskich, bo nie dostarczyły podstaw do zarzutów. Powód? Takie materiały są komisyjnie niszczone.

Jeszcze większym problemem jest tajność kontroli operacyjnych. Klauzule materiałom nadają szefowie służb i tylko oni mogą je zdjąć. Szkopuł w tym, że nie ma przepisu, który by na to pozwalał. Nawet prokurator generalny, choć może odtajnić akta śledztw i je upublicznić (z uwagi na „ważny interes publiczny”), to z „wyłączeniem informacji niejawnych”.

– Nie wszystkie posiedzenia komisji będą przy włączonych kamerach. Część będzie niejawna, liczymy także na współpracę z nowymi szefami służb i ministrem koordynatorem służb specjalnych – mówi Robert Kropiwnicki, poseł KO, jeden z dwóch sprawozdawców projektu uchwały ws. komisji śledczej ds. Pegasusa. Kadencja obecnego szefa CBA Andrzeja Stróżnego kończy się dopiero w maju.

– Należy się więc spodziewać obstrukcji ze strony CBA, by pomagać komisji wyjaśnić te sprawy, przekazywać dokumenty – dodaje Wojtunik. Udowodnienie użycia Pegasusa może być trudne, bo nawet we wnioskach do sądu o zgodę na podsłuch – o czym pisała „Rz” – służby nie wskazują rodzaju sprzętu, jaki zastosują.

Nadużywanie przez służby podsłuchów wiąże się z tzw. pięciodniówkami (podsłuchami trwającymi do pięciu dni) – i tak jest od lat. Zarządza się je „w sprawach niecierpiących zwłoki”. Jeśli nie uzyska się dowodów przestępstwa, materiały z inwigilacji muszą być zniszczone, a sądy muszą być o tym poinformowane w ramach tzw. zgody następczej (czyli już po fakcie).

Brejza i Pegasus

Projekt uchwały ws. komisji Pegasusa oparty jest na czterech przypadkach inwigilacji osób – wszystkie wykryto dzięki specjalnemu oprogramowaniu kanadyjskiej firmy Citizen Lab.

Czytaj więcej

Komentarze

Jacek Nizinkiewicz: Dlaczego Sławomir Mentzen atakuje PiS i czy przez to Konfederacja się odbuduje

Lider Konfederacji z przytupem zadebiutował z mównicy Sejmowej. Oskarżył PiS o inwigilację Pegasusem politycznych oponentów. Pojawia się jednak pytanie, dlaczego Mentzen nie był taki stanowczy, gdy partia Jarosława Kaczyńskiego rządziła?

To sprawa Krzysztofa Brejzy, Romana Giertycha, Michała Kołodziejczaka i Ewy Wrzosek. Wiadomo, że Brejzę „przypięto” do afery fakturowej z Inowrocławia, Giertycha do śledztwa dotyczącego Polnordu, nie wiadomo, z jakiego powodu i kto inwigilował Kołodziejczaka.