Samorządowy spór o pieniądze z podatków

Podopolskie gminy liczą gospodarcze straty, które poniosą w wyniku powiększenia Opola. Stracą one bowiem m.in. część najatrakcyjniejszego gospodarczo terenu, wielu poważnych inwestorów i ponad 9 tys. mieszkańców, co przekłada się na mniejsze wpływy do ich budżetów. – Wspólnie musimy ratować województwo, by zachować tożsamość i miejsca pracy – tłumaczy prezydent Opola Arkadiusz Wiśniewski.

Zmiana granic

Od 1 stycznia 2017 roku decyzją Rady Ministrów, na wniosek prezydenta miasta Arkadiusza Wiśniewskiego, Opole powiększy się o 12 sołectw z gmin Komprachcice (Chmielowice i Żerkowice), Prószk­ów (Winów), Dąbrowa (Karczów, Wrzoski i Sławice) oraz Dobrzeń Wielki (Czarnowąsy, Krzanowice, Świerkle, Borki, Dobrzeń Mały i Brzezie). W efekcie powierzchnia Opola wzrośnie z 9,6 tys. ha do prawie 15 tys. ha, a w mieście przybędzie ok. 9 tys. mieszkańców (obecnie ponad 119 tysięcy – to najmniejsze wojewódzkie miasto w Polsce). Samorządy nie wyraziły zgody na zmiany administracyjne. Zdecydowały argumenty władz Opola.

– To skok na kasę – mówi bez ogródek Henryk Wróbel, wójt Dobrzenia Wielkiego, które straci na rzecz stolicy województwa Elektrownię Opole oraz grunty, na których dobrze prosperują firmy pracujące dla zakładu.

Dobrzeń Wielki dzięki elektrowni i biznesowi wokół niej jest bogatą gminą. Elektrownia to największy płatnik, który rokrocznie uiszcza ponad 20 mln zł tylko samej opłaty środowiskowej – to około jednej trzeciej budżetu Dobrzenia. Rozbudowywana za rządowe pieniądze elektrownia zwiększy ten wpływ nawet o kolejne 30 mln – jednak beneficjentem środków stanie się miasto Opole.

Dobrzeń miał też duże podatkowe wpływy od prowadzących działalność wokół elektrowni firm.

Straty liczone w milionach

– Wyliczyliśmy, że nasz przyszłoroczny budżet będzie okrojony o 42 mln zł – wylicza wójt Wróbel. Co to oznacza? – Że po dwóch miesiącach tracę płynność finansową – mówi. Władze Dobrzenia szacują, że będą musiały zwolnić ok. 100 urzędników i okroić oświatę, np. zlikwidować gminne liceum, które działa od 63 lat.

– To grabież w biały dzień – dodaje Marek Leja, wójt Dąbrowy, któremu Opole zabierze m.in. centrum logistyczne, potentata sprzętu dla domu spółkę Clatronic czy dilera Audi i Porsche oraz tereny inwestycyjne gminy Dąbrowa, które objęte są Wałbrzyską Specjalną Strefą Ekonomiczną. Gmina wstępnie oszacowała, że straci na okrojeniu ok. 3,9 mln zł. – I jedną szóstą mieszkańców, więc jest to dla nas strata z tytułu podatku PIT. Nie wiemy też, ile małych firm prowadzonych przez osoby fizyczne przejdzie do Opola – zauważa Leja.

Dąbrowa ma 70-milionowy budżet, ale jest mocno zadłużona (na obsługę kredytów wydaje 25 mln zł rocznie). – Mamy rocznie ok. 1,5 mln zł nadwyżki operacyjnej, więc strata kilku milionów jest dla nas dotkliwa – tłumaczy wójt. Opole wchłonie też 160 hektarów pod przygotowywane tereny inwestycyjne.

Zdaniem opolskiego posła Ryszarda Galli (Mniejszość Niemiecka) koszty okrojenia małych gmin nie zostały doszacowane ani przez wnioskodawcę, ani przez rząd. – Konieczność uzupełnienia oceny skutków regulacji dostrzegł minister finansów, ale to zostało zbagatelizowane. Dlaczego rząd się tak spieszył, a czas na przygotowanie zmian to zaledwie kilka miesięcy? – pyta Galla. Spekuluje, że rząd może być zmuszony pomóc gminom wypłatą subwencji.

Tworzenie silnej stolicy

– Nie można o sprawie myśleć, kierując się wyłącznie własnym interesem. Musimy zatrzymać proces depopulacji, by utrzymać województwo opolskie z silną stolicą – tłumaczy prezydent Wiśniewski. Własne województwo to własny budżet (opolskie otrzyma 1 mld euro na inwestycje z UE w ciągu najbliższych sześciu lat) i miejsca pracy (w administracji publicznej kilka tysięcy urzędników). – To przekłada się na popyt, rozwój regionu – dodaje.

Opole nie może się dalej rozwijać, bo nie ma już gruntów inwestycyjnych (duża część wolnych terenów to zastrzeżone wyrobiska pomarglowe i tereny zalewowe). Dlatego ma plan, by po zmianie granic zainwestować w uzbrojenie terenów inwestycyjnych Dąbrowy.