Tutu to po Nelsonie Mandeli postać numer dwa walki z segregacją rasową i prześladowaniami czarnej większości w RPA, zakończonej zniesieniem apartheidu na początku lat 90.
Był duchownym Kościoła anglikańskiego. Od 1986 r. jako pierwszy czarny objął najwyższy urząd Kościoła w RPA – arcybiskupa Kapsztadu. Gdy Mandela, przywódca ruchu zwalczającego apartheid, został w 1990 r. wypuszczony z więzienia przez prezydenta Frederika Willema de Klerka, abp Tutu przyjął rolę negocjatora w procesie demokratyzacji. Stanął na czele Komisji Prawdy i Pojednania, która słuchała zeznań ofiar, zajmowała się ich rehabilitacją i zadośćuczynieniem oraz udzieliła amnestii części oprawców.