Minister, który porzucił watahę

W czwartek, 17 września, Radosław Sikorski w niczym nie przypominał pewnego siebie szefa dyplomacji sprzed roku, który triumfalnie doprowadził do podpisania umowy o warunkach rozmieszczenia w Polsce elementów tarczy antyrakietowej. Wówczas, wychodząc do dziennikarzy u boku Condoleezzy Rice, amerykańskiej sekretarz stanu, był rozpromieniony. Karol Karski z PiS pamięta, że minister powiedział wówczas: "z Radkiem Sikorskim uzyskuje się nieco więcej".

W czwartek po spotkaniu z delegacją amerykańską Sikorski bez słowa minął dziennikarzy, którzy od rana wiedzieli o rezygnacji Amerykanów z tarczy i czekali na choćby jedno słowo komentarza ze strony szefa polskiej dyplomacji. Ochłonął nieco dopiero po południu i zapewniał na konferencji, że Amerykanie mają dla nas nową ofertę.

- Jak widać, nawet z Radkiem Sikorskim nie da się uzyskać zbyt wiele – ironizuje Karski.

[srodtytul]Ładnie wyglądał [/srodtytul]

46-letni Radosław Sikorski zawsze budził sporo emocji na polskiej scenie politycznej. Gdy w 1991 roku Jan Olszewski powierzył mu tekę wiceministra obrony narodowej, niektóre media pisały, że to skandal, bo Sikorski ma brytyjskie obywatelstwo i nie powinien zasiadać w polskim rządzie, gdyż nie wiadomo, wobec kogo jest lojalny. Sikorski nic sobie z tego nie robił. Demonstracyjnie obnosił się ze swoim oksfordzkim wykształceniem, pobytem w Afganistanie w charakterze korespondenta wojennego i antykomunizmem. Gazety obiegło zdjęcie Sikorskiego na motocyklu przy tabliczce z napisem „strefa zdekomunizowana", którą polityk umieścił na obrzeżu swojej posiadłości w Chobielinie koło Nakła nad Notecią.

Upadek rządu Olszewskiego w czerwcu 1992 roku na kilka lat wypchnął Sikorskiego ze sceny politycznej. Do działalności publicznej wrócił dopiero w 1998 roku, ale dość skromnie. Premier Jerzy Buzek powierzył mu mało efektowne stanowisko wiceministra spraw zagranicznych ds. kontaktów z Polonią i krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej.

Prawdziwą karierę Sikorski zrobił dopiero dzięki PiS – w 2005 roku został senatorem tej partii i ministrem obrony narodowej. – Ładnie wyglądał, znał angielski, sprawiał dobre wrażenie, więc został ministrem – mówi dziś o tamtej nominacji Karski. – Ale to był błąd – dodaje.

Według Antoniego Macierewicza, byłego wiceszefa MON i likwidatora WSI, Sikorski od początku robił wszystko, co mógł, żeby nie dopuścić do zainstalowania w Polsce tarczy antyrakietowej.

– A mógł wiele – zaznacza Macierewicz. – Najpierw przeciągał negocjacje, a kiedy już doszło do podpisania umowy, to do tej pory nie ratyfikował kluczowych dla tego projektu dokumentów.

Z kolei europoseł PO Krzysztof Lisek uważa, że Sikorski zrobił, co mógł, by zdobyć tarczę dla Polski.

– A że Amerykanie zdecydowali inaczej, to nie jest jego wina – mówi. Gorzkie słowa Macierewicza mogą być efektem osobistych urazów obu panów. W czasach, gdy Sikorski stał na czele MON, jego zastępcą był właśnie Macierewicz. Najpierw Sikorski robił wiele, by nie dopuścić do powołania go do resortu, a potem starał się go pozbyć. Dwukrotnie bezskutecznie składał wniosek o dymisję swojego zastępcy. Za drugim razem, gdy nie dopiął swego, odszedł z rządu.

Przyczyna tej animozji jest banalna: w 1997 roku, gdy Ruch Odbudowy Polski Jana Olszewskiego startował do Sejmu, ludzie Macierewicza "wycięli" Sikorskiego z pierwszego miejsca na liście w okręgu bydgoskim. Nie został posłem i do dziś pamięta, czyja to zasługa.

[srodtytul]Znajomość z Asmusem [/srodtytul]

Politycy Platformy mają ambiwalentne odczucia względem Sikorskiego. Z jednej strony imponuje im biegłą znajomością angielskiego i kontaktami na arenie międzynarodowej. Z drugiej – osiągnięcia szefa MSZ ich nie zachwycają.

- Wszyscy byli przekonani, że ma świetne znajomości w USA. Przy sprawie tarczy okazało się jednak, że te wpływy nie są aż tak wielkie, jak sądzono, albo że ma je nie w tych kręgach, które obecnie nadają ton amerykańskiej polityce – mówi polityk PO.

Według Karskiego kontakty Sikorskiego zawsze były mocno przereklamowane. – Wiemy jedynie, że zna Rona Asmusa, ale i tak nic to nie dało – mówi złośliwie.

Poseł PiS nawiązał w ten sposób do słynnego przesłuchania Sikorskiego przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, gdy negocjacje w sprawie tarczy zaczęły się załamywać, a głowa państwa podejrzewała, że może to być wina Sikorskiego. Prezydent miał wówczas pytać: "Czy zna pan Rona Asmusa", eksperta związanego z amerykańskimi demokratami. Sikorski miał wtedy powiedzieć do Anny Fotygi, szefowej Kancelarii Prezydenta: "Można być prezydentem, ale można być też chamem".

Politycy PO tłumaczą skąd ta wrogość pod adresem Lecha Kaczyńskiego. – Prezydent strasznie go sponiewierał, kiedy tworzony był rząd Donalda Tuska –mówi jeden z posłów PO. – Z Kancelarii Prezydenta wychodziły nieoficjalne informacje, że Sikorski był agentem obcego państwa. Okazało się, że nie było na to żadnych dowodów.

[srodtytul]Ostry język dyplomaty [/srodtytul]

Szef polskiej dyplomacji nieraz wykazał się ciętym językiem. O dyplomacie z Ambasady USA w Warszawie Kennecie Hillasie napisał w poufnej notatce, że jest "tradycyjnie bezczelny". Lecha Wałęsę uspokajał, że krytykują go tylko "moralne karły". Później wykręcał się od odpowiedzi, kogo miał na myśli. Ale na największą nienawiść Prawa i Sprawiedliwości zasłużył sobie tym, że przed wyborami w 2007 roku przerzucił swoje sympatie na PO, a na dodatek o swoich byłych kolegach powiedział: "jeszcze trochę i dorżniemy watahę".

– Jego przejście na naszą stronę i atak na PiS bardzo nam pomogły – nie kryje prominentny polityk PO. – Tusk mu tego nie zapomniał i jest mu za to wdzięczny.

[srodtytul]Polityczny singiel [/srodtytul]

Mimo tego w w partii niezbyt go lubią. Uważają za bufona, aroganta i politycznego egoistę, który gra tylko na siebie. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że Sikorski niezbyt mocno angażuje się w życie Platformy.

- Nie interesuje go kariera partyjna. Jest politycznym singlem. Nie należy do żadnej frakcji w PO. Na zarządach partyjnych rzadko zabiera głos - mówi osoba z władz partii. Karski zarzuca Sikorskiemu małostkowość. - Zawsze gdy przychodził na komisję spraw zagranicznych to zaczynał od uszczypliwości pod adresem prezydenta Lecha Kaczyńskiego, a przecież nie było go nawet na sali - wspomina poseł PiS. Z kolei politycy PO pamiętają na przykład Sikorskiemu nieudaną walkę o stanowisko sekretarza generalnego NATO. Co prawda, rząd nigdy oficjalnie nie zgłosił go jako kandydata, ale – co przypomina Karski – w pewnym momencie cała dyplomacja została zaprzęgnięta do lansowania Sikorskiego.

[srodtytul]Kurs na Rosję [/srodtytul]

- Radek ma świetny kontakt ze swoimi najbliższymi współpracownikami – chwali go jeden z dyplomatów. Potrafi wysłuchiwać ich argumentów i ma do nich zaufanie. - Potrafi zadzwonić do współpracownika, który przebywa akurat na drugim końcu świata, żeby przedyskutować jakąś kwestię. I naprawdę widać po nim, że żyje dyplomacją - dodaje dyplomata.

Zdaniem Krzysztofa Liska to dzięki Sikorskiemu Polska od dwóch lat jest postrzegana na arenie międzynarodowej jako lider Europy Środkowo-Wschodniej. Sikorski przełamał też trwającą od dekady polityczną izolację Białorusi, odwiedzając ten kraj. W MSZ panuje opinia, że to była dobra decyzja.