Przepis znajduje się w tzw. ustawie deregulacyjnej, czyli ustawie o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Nowelizacja zmienia także przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dla spadkobierców i obdarowanych istotne jest zwłaszcza nowe brzmienie art. 9 ust. 1 tej ustawy:
Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w okresie 5 lat, począwszy od dnia 1 lipca 2023 r. oraz w każdym kolejnym okresie 5 lat:
1) 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Jak wynika z przepisu, okresy pięcioletnie liczone będą od 1 lipca 2023 r. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby nastąpi więcej niż jeden raz w takim pięcioletnim okresie, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych doliczać się będzie wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas w tym okresie.
Zmiany zostały uchwalone pomimo negatywnego stanowiska resortu finansów, które tłumaczyło, że podatnikom ukrywającym przed fiskusem przychody, łatwiej będzie uchronić je przed wysokim 75-proc. sankcyjnym PIT tłumacząc się rzekomą darowizną.
Czytaj więcej
Kwoty wolne i limity, od których zależy podatek od spadków i darowizn w poszczególnych grupach podatkowych, pójdą w górę. W III grupie, tj. dalekich krewnych i zupełnie obcych, poza zasięgiem fiskusa będzie już nie 4902 zł, ale 5308 zł.
Przypomnijmy, że kwota wolna od podatku od darowizny lub spadku musi zostać zwaloryzowana, gdy inflacja przekroczy 6 proc. Obecne kwoty wolne obowiązują od 13 października 2022 r. Do końca czerwca 2023 r. wynoszą:
10 434 zł - jeżeli spadkobiercą lub obdarowanym jest osoba z I grupy podatkowej, czyli małżonek, małżonek w separacji, zstępny (np. dziecko - także przysposobione, wnuk, prawnuk), wstępni (np. matka, ojciec, dziadek, babcia), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa;
UWAGA, małżonek, dziecko, rodzic, rodzeństwo, dziadkowie, pradziadkowie, wnuk, prawnuk, pasierb, ojczym i macocha mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku, jeśli złożą w odpowiednim czasie informację o nabyciu spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym. Od ubiegłego roku zwolnienie z podatku przysługuje też wychowankom rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka.
Czytaj więcej
Podmiotowe zwolnienie z podatku od spadków i darowizn np. praw majątkowych w drodze dziedziczenia może mieć miejsce wtedy, gdy uprawniona osoba zgłosi ten fakt w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
7 878 zł - jeżeli spadkobiercą lub obdarowanym jest osoba z II grupy podatkowej, czyli zstępni rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka, stryj), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków (np. szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. żona brata męża), małżonkowie innych zstępnych;
5 308 zł - jeżeli spadkobiercą lub obdarowanym jest osoba z III grupy podatkowej, czyli niezaliczająca się do dwóch poprzednich grup, nienależąca do rodziny.
Podatek oblicza się od wartości nabytego majątku ponad kwotę wolną. Od 13 października 2022 roku wysokość podatku od spadków i darowizn oblicza się według skali:
Wysokość podatku od spadków i darowizn
Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony.
