Od momentu wejścia w życie całkowitego zwolnienia z opodatkowania dla tzw. grupy zerowej znacznie zmniejszyło się znaczenie ulgi mieszkaniowej uregulowanej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Warto jednak o niej pamiętać. Grupa zerowa obejmuje bowiem tylko małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Oznacza to, że do osób dalej spokrewnionych (lub niespokrewnionych w ogóle) całkowite zwolnienie z opodatkowania nie ma zastosowania.
Po odziedziczeniu albo otrzymaniu w darowiźnie domu lub mieszkania takie osoby mogą ograniczyć wysokość podatku, a w wielu przypadkach całkowicie go uniknąć, korzystając z ulgi mieszkaniowej. Polega ona na zmniejszeniu podstawy opodatkowania o czystą wartość (czyli po potrąceniu długów i ciężarów) nieruchomości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 mkw. powierzchni użytkowej. Po nabyciu części nieruchomości ulga przysługuje stosownie do wielkości tego udziału. Zasady korzystania z ulgi są dość skomplikowane. Jej zastosowanie wymaga więc szczegółowego przeanalizowania przepisów i orzecznictwa. Przede wszystkim należy pamiętać, że krąg osób objętych ulgą zależy od wielu okoliczności. Dla osób z drugiej grupy podatkowej (np. dzieci, rodzeństwo albo wnuki rodzeństwa) ulga obejmuje nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego. Szerszy zakres ulga ma dla pierwszej grupy podatkowej (obejmującej m.in. zięcia, synową i teściów). Wówczas ma zastosowanie również do darowizn lub poleceń darczyńcy. Z ulgi może jednak skorzystać nawet osoba zupełnie niespokrewniona ze spadkodawcą, gdy spadkobierca przez co najmniej dwa lata sprawował opiekę nad wymagającym tego spadkodawcą na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym.
W każdym przypadku trzeba uwzględnić wiele innych ograniczeń (a także wyjątków od nich), np. z ulgi co do zasady nie skorzystają osoby posiadające inne nieruchomości mieszkalne. Nieruchomość nie może być też zbyta przez pięć lat, chyba że pojawi się konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a pieniądze ze sprzedaży zostaną przeznaczone na nabycie innego domu lub mieszkania. —oprac. olat
Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy.
