Rz: Czy można porównać zbrodnie niemieckie i sowieckie podczas II wojny światowej?
Andrzej Paczkowski:
Podstawową różnicą jest to, ?że nazistowskie Niemcy miały program ludobójczy. Traktowały pewne grupy narodowe jako gorsze, a ich członków jako podludzi. Część z nich – tak jak Żydzi – była przeznaczona do likwidacji, inni – np. Słowianie – byli skazani na bycie przymusowymi robotnikami. ?W ideologii sowieckiej nie było podziału na ludzi i podludzi, tylko na klasy pracujące i wyzyskujące. ?Te miały być zlikwidowane albo zmarginalizowane. ?W ramach stosunków międzypaństwowych prawie wszyscy Polacy byli traktowani jako panowie. Z tym, że Sowieci nie mieli planu likwidacji wszystkich Polaków, tak jak Niemcy planowali zabić wszystkich Żydów.
Czy w tych zbrodniach było coś podobnego?
Porównywalne są formy represji: obozy koncentracyjne, wysiedlenia. Mechanizmy terroru są zawsze mniej więcej takie same. Wsadza się ludzi do więzień, bije ich, rozstrzeliwuje.