Telewizja Moich Marzeń

Niestety, najlepszy nawet telewizyjny pilot nie jest wehikułem czasu zdolnym przenieść nas choćby do epoki Mariana Terleckiego czy Wiesława Walendziaka, nie wspominając już o erze Macieja Szczepańskiego, kiedy wprawdzie panował terror, zniewolenie, zastój oraz komunistyczna indoktrynacja, ale mimo to powstawały wspaniałe spektakle i filmy, a osobom utalentowanym udawało się przebić na ekran. Ale od czego sprawcza siła imaginacji. Zawsze mogę sobie wyobrazić Telewizję Moich Marzeń.

W telewizji tej królują Prawda, Mądrość i Elegancja, dziś trzy wielkie nieobecne w mediach, szyderczo zwanych publicznymi.

Jest jeszcze czwarta gracja, bez której nie sposób pokochać pozostałych – Atrakcyjność. Tylko ona sprawia, że odbiorca z własnej woli chce coś oglądać. Wiadomo, można widza zanudzić, wygłaszając pogadankę o perwersyjnym seksie, i wzbudzić jego najżywsze zainteresowanie, opowiadając o filozofii czy muzyce współczesnej. Decyduje osobowość przemawiająca z ekranu. I naprawdę, żeby zainteresować, nie musimy stawiać rozmówców na głowie czy wprawiać kamerę w taniec świętego Wita.

Oczywiście nie należy mylić atrakcyjności z tandetą, łatwo przyswajalną jak big mac i równie zamulającą. Epidemia intelektualnej słoniowatości niestety się rozwija, tylko jest mniej widoczna fizycznie niż efekty stołowania się w fast foodach.

Na szczęście w Telewizji Moich Marzeń, nazwijmy ją w skrócie TMM, nie ma miejsca dla banalnego serialowego tasiemca, ekshibicjonistycznego talk show czy na głupią zgrywę, dobrą może na zabawie weselnej.

Powinna istnieć przestrzeń wyzwolona od szmiry, w której będzie można głosić, że podglądactwa należy się wstydzić, a zainteresowanie upodobaniami gastronomicznymi jakiegoś szarpidruta jest po prostu obciachowe.

Marzy mi się miejsce, w którym generowałoby się zdrowe snobizmy, rozbudzało w społeczeństwie ambicje i zachęcało do równania w górę, nie tylko w konkurencji większej liczby sprzętów AGD, lecz zasobności domowych bibliotek.

W TMM mógłbym zobaczyć w prime timie, a nie o czwartej nad ranem, spektakle i programy o najważniejszych sprawach Polaków. „Gadające głowy” zostałyby ograniczone do błyskawicznego komentarza bieżących wydarzeń. Wyłącznie na żywo! Kłótnie czy pyskówki byłyby niedopuszczalne. Pieniaczom zostawmy Sejm. Kto dowcipnie, lekko i przyjaźnie dla adwersarza nie potrafi przedstawić swoich racji, winien nie mieć wstępu do publicznej telewizji.

Rozmarzając się coraz bardziej, patrzę jeszcze głębiej i śledzę wspaniałe filmy historyczne o naszych zwycięstwach i dramatach, krzewiące mądry patriotyzm i narodową dumę. Oczywiście bez hagiografii, upiększeń czy mitomanii.

?

Widzę wreszcie widowiska z publicznością w rodzaju Trybunału Narodowego, oceniającego przeszłość i teraźniejszość. Konfrontującego racje ofiar systemu, agentów i oficerów prowadzących. Podziwiam teleturnieje, których celem może być przewidywanie przyszłości, gry strategiczne i ekonomiczne. Pasjonuję się programami interwencyjnymi, które nie ograniczają się do bezradnego narzekania, lecz kończą wezwaniem do raportu odpowiedniego urzędnika i natychmiastowym załatwieniem sprawy.

A potem pysznie się bawię na turniejach kabaretów, w których dzisiejszy prosty wygłup zastępuje mądra ironia, zderzanie się racji i rzeczywiste krytykowanie wszystkich, z rządzącymi na czele. Tarzam się ze śmiechu na programach satyrycznych, korzystających z zawodowych aktorów i możliwości technik telewizyjnych. Takich jak np. wirtualne „Polskie zoo” czy współczesny Kabaret Starszych Panów. Ideologią Wasowskiego i Przybory była obrona staroświeckiej elegancji w świecie promowanego poprzez komunę chamstwa, dzisiejsi Starsi Panowie mogliby bronić człowieka przed ogłupiającą poprawnością, pseudonauką, fałszywie pojmowaną nowoczesnością...

W Telewizji Moich Marzeń pan Jakub Wojewódzki nie mógłby pracować nawet w biurze ochrony. W końcu również strażnicy muszą być przyjaźni ludziom, na odpowiednim poziomie kultury. Przy okazji niejedna teflonowa gwiazda zostałaby przeniesiona do bufetu.

W TMM i jej wersji info – TMM-24 – oceniano by jakość emitowanego produktu, stopień identyfikacji widza z programem, zaspokojenie kulturalnych potrzeb, a dopiero na końcu oglądalność. Kto wymyślił, że telewizja publiczna ma przynosić dochód? Hodowca baranów?

?

Wszystko jest do osiągnięcia. I to dość szybko. Wystarczy ustawa medialna, w której nie będzie chodziło o to, kto, kogo, po co i za ile, zaś polityczna gra wokół niej nie będzie polegała na tym, żeby najpierw media zniszczyć, a potem sprywatyzować.

Warunki są proste: telewizja i radio publiczne powinny być jednostkami wyższej użyteczności. Jak Wawel, Zamek Królewski, Teatr Wielki, Biblioteka Narodowa. Placówkami finansowanymi nie z budżetu, lecz z abonamentu (obojętnie, jak się go nazwie i jak będzie ściągać, byle skutecznie!), żeby polityków nie korciło do ręcznego sterowania.

Oczywiście nie powinno być tam żadnych reklam! Jakiekolwiek ustępstwo w tym względzie oznacza podporządkowanie programu fetyszowi oglądalności i dochodowości. Owszem, telewizja może zarabiać, sprzedając w świat swoją produkcję (zamiast kupować formaty, twórzmy je – Polak potrafi!), współtworząc filmy kinowe, wydając płyty, kasety, książki i gadżety. Tylko wpierw musi powstać bestsellerowy produkt.

Jak? Rozwiązaniem muszą być zapewnione środki – wydawane przede wszystkim na twórczość! Nie na tabuny urzędników symulujących pracę. TMM może poprowadzić sprawne kierownictwo, niezależne od politycznego dyrygowania, z przejrzystymi kompetencjami i możliwością szybkich decyzji. Jednocześnie korytarze molocha na Woronicza powinni zaludnić twórcy. Nie antyszambrujący producenci – ale pisarze, poeci specjalizujący się w pisaniu piosenek i musicali, scenarzyści, reżyserzy itp. Powinien trwać permanentny konkurs na pomysły, spektakle, filmy i programy.

Nawet jeśli będzie się płacić zawodowym artystom godziwe honoraria za udział w konkursach czy stypendia za gotowość i funkcjonowanie ich jako drożdży, okaże się, że będą to koszty znikome w porównaniu z wydatkami na niechlubnej pamięci „Tańce na lodzie” czy „Przebojową Jedynkę”. Za miesięczny „kontrakt gwiazdorski” państwa Lisów można mieć plejadę twórców i wysyp pomysłów przez okrągły rok.

Wyobrażam sobie, że działalność prezesa i szefów anten (którymi powinni być artyści z doświadczeniem kierowniczym i wizją telewizji publicznej) wspierałyby kolegia programowe z udziałem niezależnych twórców, nie dworzan, i ekspertów, a nie „załatwiaczy”. Młodzi uczyliby się od mistrzów, a ci mieli stały test, czy nie pora, by przejść na emeryturę.

Różnej maści reformatorom wydaje się, że można zrobić telewizję publiczną jako krzyżówkę jarmarku z Akademią Platońską, że dając granty na ważne społecznie tematy czy produkcje, zabezpieczy się tzw. misję. To naiwność. Odgórne sterowanie pieniędzmi stworzy jedynie szanse pazernej i wytrwałej klienteli z korytarzy władzy, dodatkowo tworząc dla urzędników pokusy korupcyjne, o jakich się nie śniło. Przecież wiadomo, że w takiej konkurencji wygrywać będą nie artyści, tylko przydupasy biegłe w pisaniu programów według jednego ściśle określonego klucza (do tego zresztą przygotowują ich matury z polskiego).

W dodatku podział na misję (kontrolowaną przez dysponentów) i niemisję działającą według rynkowej komercji stworzy sytuację przypominającą komunikację w kraju, w którym istnieje ruch prawostronny i lewostronny naraz. Katastrofa pełna!

Beneficjent życzliwej władzy, korzystający z dotacji, będzie dbał wyłącznie o to, aby podobać się mocodawcy, lekceważąc odbiorców. Ostatnia rzecz, jaka przyjdzie mu do głowy, to dbanie o atrakcyjność – już dziś z kanału Kultura wieje przeważnie nudą – natomiast producent komercji będzie tłukł serial kolejną dekadę, tłumacząc, że ludzie to oglądają.

Oczywiście w TMM dróżka sukcesu będzie trudna i wymagająca, ale w mediach, które są przeznaczone dla powszechnego (w najszlachetniejszym znaczeniu tego słowa) odbiorcy, potrzeba przede wszystkim pierwszorzędnych dzieł z gatunków drugorzędnych (jak mniej zdolni koledzy wypowiadali się o Sienkiewiczu) – komedii, sensacji, fantastyki, ale z charakterystycznym dla polskiej sztuki rysem ambicji. Jakże często, kopiując bezmyślnie zagraniczne wzorce, zapominamy, że nasza komedia wzięła się z Fredry, a nie z rzucania tortami, nasz kabaret z „Wesela” Wyspiańskiego i żydowskiego szmoncesu, a nie burleski i teatrzyku ulicznego, zaś nasza piosenka wykluła się z wielkiej poezji romantycznej... Wystarczy, że sztuka popularna będzie mądra – a doczekamy się współczesnego Barei, Chmielewskiego, Osieckiej, Przybory, Dobrowolskiego, Joe Aleksa, a także Boya, Dołęgi-Mostowicza, Tuwima, Hemara.... Bo wierzę, że rodzą się w każdym pokoleniu. Tyle że nikt ich nie szuka.

Telewizja Moich Marzeń to ostatnia szansa na poprawienie tego, czego nie wyniosło się z domu i co zaniedbała szkoła – jakości myślenia Polaków. A to jest wartość równie priorytetowa jak obronność, bezpieczeństwo publiczne i spokój socjalny.

?