Reklama

Prof. Andrzej Szahaj: Odradza się społeczeństwo klasowe

Sytuacja ludzi młodych systematycznie się pogarsza. To pierwsze od dziesięcioleci pokolenie, któremu będzie gorzej niż pokoleniu rodziców. Zatem trudno nie mówić o regresie, o zablokowaniu kanałów awansu społecznego.

Publikacja: 08.02.2019 18:00

Prof. Andrzej Szahaj: Odradza się społeczeństwo klasowe

Foto: Forum

Jesteśmy nieodrodnymi dziećmi oświecenia. Wierzymy w postęp. W to, że będzie lepiej, niż było. Stąd z takim trudem przychodzi nam przyznać, że się cofamy, że następuje regres. A jednak nie mamy wyjścia. W obliczu faktów musimy uznać, że zamiast iść naprzód, wracamy do punktu wyjścia. Kapitalizm sprawia wrażenie, jakby powrócił do swego XIX-wiecznego modelu.

Wiem, że brzmi to niewiarygodnie, popatrzmy jednak na rozwój sytuacji. Oto nierówności na świecie osiągnęły poziom nienotowany od stu lat. Jeszcze trochę i zbliżymy się do struktury społeczeństwa XIX-wiecznego. Z jednej strony niewyobrażalne bogactwo, a z drugiej – nędza. Może dziś już nie tak zabójcza, ale jednak wcale nie mniej dotkliwa. Wszak sprawa nędzy to rzecz określona przez kulturowe normy biedy i bogactwa. To, że dziś nikt w świecie Zachodu nie umiera z głodu, co jeszcze zdarzało się w XIX wieku (np. w czasie wielkiej klęski głodu w Irlandii w latach 1845–1849), nie oznacza, że relatywnie dystans pomiędzy tym, co w danym momencie uważa się za minimalne warunki godnego życia, a faktycznym poziomem życia wielu ludzi nie zaczyna przypominać dystansu znanego z XIX wieku. Towarzyszy temu znaczne rozszerzenie się klasy rentierów, określonej kiedyś przez wielkiego amerykańskiego socjologa przełomu XIX i XX wieku Thorsteina Veblena „klasą próżniaczą", co sygnalizuje powrót do XIX-wiecznego kapitalizmu rentierskiego, którego cechą główną była chęć zebrania takiego kapitału, aby można było żyć wyłącznie z procentów od niego. Także dzisiejsza konsumpcja na pokaz najbogatszych ludzi świata niczym nie różni się od tej wyśmiewanej i piętnowanej przez Veblena w jego czasach.

Pozostało jeszcze 86% artykułu

Już za 19 zł miesięcznie przez rok

Jak zmienia się świat i Polska. Jak wygląda nowa rzeczywistość polityczna po wyborach prezydenckich. Polityka, wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i psychologia.

Czytaj, to co ważne.

Reklama
Plus Minus
Donald Trump wciąż fascynuje się Rosją. A Władimir Putin tylko na tym korzysta
Plus Minus
„Przy stole Jane Austen”: Schabowy rozważny i romantyczny
Plus Minus
„Langer”: Niedopisana dekoratorka i mdły arystokrata
Plus Minus
„Niewidzialny pożar. Ukryte koszty zmian klimatycznych”: Wolno płonąca planeta
Plus Minus
„Historie afgańskie”: Ludzki wymiar wojny
Reklama
Reklama