Nieobecny skandalista

W twórczości Henry'ego Jamesa, klasyka realistycznej prozy przełomu XIX i XX wieku, królują obce naszym czasom konwenanse. Ale świat opisywany przez niego aż kipi od emocji, które są przecież podobne w każdej epoce.

Aktualizacja: 10.08.2015 00:23 Publikacja: 07.08.2015 01:15

Nieobecny skandalista

Foto: AFP

Henry James był mistrzem psychologicznego portretu. Śmiało można by go nazwać amerykańskim Flaubertem. Nieprzypadkowo stał się ulubieńcem hollywoodzkich filmowców. „Portret damy" (1996) z Nicole Kidman i Johnem Malkovichem nakręciła Jane Campion, w ekranizacjach „Skrzydeł gołębicy" (1981, 1997) główne role grały Isabelle Huppert i Helena Bonham Carter, w „Złotej czarze" (2000) wyreżyserowanej przez Jamesa Ivory'ego wystąpili m.in. Uma Thurman, Anjelica Huston i Nick Nolte. Przed sześciu zaś laty BBC wyprodukowała film telewizyjny na podstawie „The Turn of the Screw", którego nowe tłumaczenie autorstwa Jacka Dehnela właśnie się ukazało.

Można się czepiać, że piękny tytuł Witolda Pospieszały „W kleszczach lęku" zastąpiło bardziej dosłowne „Dokręcanie śruby", że Dehnel tłumaczy „laws" jako „rany!", podczas gdy okrzyk ten ma wyraźne zabarwienie bluźniercze i bardziej pasowałoby tu „Mój Boże!" (dlatego też narratorka-guwernantka uważa ów okrzyk za niestosowny), momentami też autor „Lali" nazbyt Jamesa archaizuje albo udziwacznia (dzieci „ekstraordynaryjnie" przepadają za swoją panią, choć w oryginale czynią to raczej „nieziemsko"). Najważniejsze jednak, że Henry James jest przekładany na nowo i że jego teksty krążą w polszczyźnie. Dzięki ostatnim tłumaczeniom jest bowiem szansa, że myśląc o angloamerykańskiej powieści XIX wieku, wymieniać go będziemy – jak na to zasługuje – jednym tchem z Jane Austen, Karolem Dickensem czy Markiem Twainem. Całą tę trójkę James zresztą przerastał i to bez wątpienia jemu należy się dziś status najważniejszego pisarza języka angielskiego przełomu XIX i XX wieku. Jego wpływ na literaturę anglojęzyczną I połowy XX wieku można by porównać z wpływem, jaki wywarł u nas w ostatnich dekadach Witold Gombrowicz.

Złap mikołajkową okazję!

Czytaj dalej RP.PL.
Ciesz się dostępem do treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce. Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.
Plus Minus
Podcast „Posłuchaj Plus Minus”: AI. Czy Europa ma problem z konkurencyjnością?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Plus Minus
„Psy gończe”: Dużo gadania, mało emocji
Plus Minus
„Miasta marzeń”: Metropolia pełna kafelków
Plus Minus
„Kochany, najukochańszy”: Miłość nie potrzebuje odpowiedzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Plus Minus
„Masz się łasić. Mobbing w Polsce”: Mobbing narodowy