Trybunał zinterpretował klauzulę stałości na niekorzyść posiadaczy samochodów osobowych

Choć od jego wydania upłynęło niemal półtora roku, trwa spór, jaki jest obecnie zakres ograniczenia prawa do odliczenia VAT od tych zakupów.

[srodtytul]Nie obowiązują nowe...[/srodtytul]

[b]Jedna z koncepcji[/b] – popierana przez Ministerstwo Finansów, większość sądów administracyjnych i przez część piśmiennictwa – zakłada, że wskutek stwierdzonej niezgodności polskich przepisów z prawem wspólnotowym, polegającej na naruszeniu w określonych przypadkach klauzuli stałości, nie mają zastosowania te ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupu samochodów i paliwa do nich, które nie obowiązywały 1 maja 2004 r. (zostały później wprowadzone).

Tylko te bowiem ograniczenia pogarszają sytuację podatników, naruszając klauzulę stałości. Jak stwierdził np.[b] Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 27 kwietnia 2009 r. (III SA/Gl 146/09):[/b] „w świetle wykładni zawartej w wyroku ETS z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07 Magoora sp. z o.o. należy stwierdzić, że w nowym stanie prawnym obowiązującym po 1 maja 2004 r. nie nastąpiło rozszerzenie ograniczeń prawa do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług z tytułu nabycia samochodu osobowego.

Wręcz przeciwnie w takiej sytuacji wcześniej obowiązujące 100-proc. ograniczenia zostały zawężone, gdyż do 21 sierpnia 2005 r. podatnik mógł odliczyć 50 proc. podatku naliczonego nie więcej niż 5000 zł, a po tym dniu 60 proc., ale nie więcej niż 6000 zł. Jedynie w przypadku nabycia innych pojazdów samochodowych, z którymi wiąże się między innymi zmiana szczegółowego kryterium – dopuszczalnej ładowności (określonej kwotowo lub liczonej według określonego wzoru), należy w konkretnej sprawie badać wpływ tej zmiany w krajowej normie prawnej na ocenę zgodności z prawem wspólnotowym”.

[srodtytul]...czy wszystkie utraciły moc[/srodtytul]

[b]Według drugiej koncepcji[/b] – przyjętej przez WSA w Krakowie oraz część piśmiennictwa – jeżeli zmiana przepisów generalnie pogorszyła sytuację podatników, to wskutek wyroku ETS przepisy wprowadzające te ograniczenia w całości straciły moc i nie mogą mieć zastosowania.

Jak czytamy [b]w wyroku krakowskiego WSA z 3 kwietnia 2009 r. (I SA/ Kr 147/0)[/b], w konsekwencji przekroczenia 1 maja 2004 r. przez państwo polskie granic dopuszczalności ograniczeń wyznaczonych przez art. 17 ust. 6 akapit drugi VI dyrektywy, od tego dnia nie mają zastosowania wszelkie określone w prawie krajowym ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego zawartego w zakupach dotyczących wydatków na paliwo od samochodów wykorzystywanych w działalności opodatkowanej VAT (art. 86 ust. 3 i 7 oraz art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT ).

[srodtytul]Problem z samochodami osobowymi[/srodtytul]

Obie te koncepcje prowadzą do różnych ocen, gdy chodzi o prawo do odliczenia VAT naliczonego od zakupu samochodów osobowych. Według pierwszej z nich podatnicy nie mają prawa do odliczenia całości tego podatku, bowiem nie nastąpiło w tym wypadku złamanie klauzuli stałości. Zgodnie z drugą prawo do odliczenia całości podatku przysługuje, bowiem nowe przepisy generalnie złamały klauzulę stałości, a zatem należy odmówić im zastosowania (w wyniku czego żadne ograniczenia, w tym również te dotyczące samochodów osobowych, nie mogą być stosowane).

[b]Wyrok ETS z 15 kwietnia 2010 r. w połączonych sprawach C-538/ 08 i C-033/09 X Holding BV przeciwko Staatssecretaris van Financien (C-538/08) oraz Oracle Nederland BV przeciwko Inspecteur van de Belastingdienst Utrecht-Gooi (C-33/09)[/b] może mieć duże znaczenie dla rozstrzygnięcia tego sporu.

[srodtytul]Co orzekł ETS[/srodtytul]

Trybunał odnosząc się do pewnych kwestii związanych z rozumieniem i interpretacją przepisów wyrażających klauzulę stałości, stwierdził, że [b]nie narusza tej klauzuli taka nowelizacja przepisów, która generalnie jest korzystna dla podatników (ograniczając zakres wyłączeń z prawa do odliczenia), jednak w pewnych wyjątkowych przypadkach może prowadzić do poszerzenia zakresu wyłączeń z prawa do odliczenia.[/b]

W wyroku podkreślono, że „sama możliwość, że tego typu niekorzystny skutek może się pojawić, nie może prowadzić do uznania, że taka nowelizacja dokonana po wejściu w życie tej dyrektywy jest sprzeczna z jej art. 17 ust. 6, ponieważ jest ona – ogólnie rzecz biorąc – korzystniejsza dla podatników niż wcześniej obowiązujące przepisy.

W tych okolicznościach istnienie, nawet gdyby zostało wykazane, takich odizolowanych lub wyjątkowych sytuacji nie wpłynęłoby na zasadę, że nowelizacja przepisów krajowych, która została uchwalona po wejściu w życie VI dyrektywy, ograniczyła zakres wcześniej istniejących wyłączeń z prawa do odliczenia.

W konsekwencji art. 17 ust. 6 VI dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się on temu, aby po wejściu w życie tej dyrektywy państwo członkowskie dokonywało zmiany wyłączenia prawa do odliczenia, jeżeli zmiana ta ma zasadniczo na celu ograniczenie zakresu wyłączenia, gdy jednak nie można wykluczyć, że w konkretnym przypadku w danym roku podatkowym, ze względu na blankietowy charakter zmienionej regulacji, zakres obowiązywania wyjątku ulegnie rozszerzeniu”.

[srodtytul]Skutki dla polskich podatników[/srodtytul]