Wynajmowany lokal nie musi być siedzibą zagranicznej firmy

[b]Tak orzekł WSA w Olsztynie 30 września 2009 r. (I SA/OL 563/09).[/b]

Podatnik prowadzi w Polsce agencję marketingową świadczącą usługi dla kontrahenta z USA. Wykorzystuje w tym celu lokal (biuro) wynajęty bezpośrednio przez firmę z USA. Kontrahent podatnika produkuje podzespoły do komputerów, które przesyła do Europy.

Podatnik nie sprzedaje tych produktów, a jedynie prowadzi działania promocyjno-reklamowe, organizuje konkursy, spotkania z klientami oraz przygotowuje tłumaczenia instrukcji obsługi produktu. Zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem: [b]czy w fakturach dla kontrahenta z USA powinno być napisane, że usługa nie podlega VAT? [/b]

[b]Zdaniem podatnika czynności, które wykonuje w ramach agencji, są działaniami o charakterze zbliżonym do działań przedstawicielstwa, a te nie podlegają opodatkowaniu w Polsce.[/b] Wskazał, że lokal (biuro agencji) wynajął kontrahent z USA i nie jest on siedzibą firmy, lecz był przeznaczony do celów wewnętrznych, miał charakter przedstawicielstwa. Natomiast polskie prawo oddziela pojęcie oddziału zagranicznego i przedstawicielstwa zagranicznego, które nie może być uznane za stałe miejsce prowadzenia działalności.

Ponadto podatnik wskazał, że zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości pojęcie usług reklamowych obejmuje również organizację konkursów i bankietów.

Organ podatkowy stwierdził, że wskazane usługi podlegają opodatkowaniu, ponieważ były świadczone na terytorium Polski. Uznał, że wynajmowany lokal jest siedzibą firmy, bo jest to miejsce prowadzenia działalności i świadczenia usług. Świadczy o tym zatrudnienie pracowników na umowę o pracę i wynajmowanie lokalu w celu organizacji pracownikom spotkań wewnętrznych czy przechowywania materiałów reklamowych.

Sąd przyznał rację podatnikowi. Zdaniem sądu działania marketingowe kwalifikuje się jako usługi złożone. Do działań tych zalicza się także organizację imprez i spotkań związanych z szeroko pojętym marketingiem.

Sąd uznał, że [b]najmowany przez podatnika lokal służy jedynie do celów prowadzenia takiej działalności marketingowej, której charakter zbliżony jest do działań przedstawicielstwa. Przedstawicielstwo jednak nie prowadzi działalności gospodarczej, a co za tym idzie nie świadczy usług podlegających VAT[/b].

[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Agnieszka Urbaniak, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

Dla rozstrzygnięcia tej sprawy istotne było rozważenie dwóch kwestii, tj. natury świadczonej usługi i tego, czy zagraniczna spółka ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności.

W przypadku części usług, m.in. reklamowych, miejsce ich świadczenia (a więc i opodatkowania) określane jest na podstawie szczególnej reguły, tj. w kraju siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona. O ile rozpoznanie siedziby podatników jest prostą kwestią, o tyle w wypadku stałego miejsca prowadzenia działalności może to przysparzać podatnikom kłopotów.

Dyrektywa VAT nie definiuje stałego miejsca prowadzenia działalności. Wytycznych należy szukać w wyrokach ETS. Te wskazują, że minimalnym wymogiem dla powstania stałego miejsca prowadzenia działalności jest istnienie w sposób stały zasobów ludzkich i technicznych, służących do wykonywania działalności, pozwalających świadczyć usługi w sposób niezależny (m.in. [b]wyroki w sprawach C-168/84, C-190/95).[/b]

W tym świetle sąd administracyjny słusznie wskazał, że infrastruktura techniczna i zaangażowanie personalne powinny pozostawać w ścisłym związku z prowadzoną działalnością. Jednocześnie wyrok potwierdza, że rejestracja dla celów VAT zagranicznej spółki nie jest przesłanką rozpoznania stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski.

Natomiast oceniając rodzaj świadczonych przez podatnika usług, należy pamiętać, że dla VAT są one traktowane jako usługi kompleksowe, obejmujące szeroki wachlarz świadczeń, m.in. prowadzenie działań marketingowych i promocyjnych, w tym organizowanie spotkań w celu prezentacji produktów kontrahentów, a nawet nieodpłatne przekazanie lub sprzedaż towarów po promocyjnych cenach (tak m.in. [b]wyroki ETS: C-68/92, C-69/92, C-73/92).[/b]

W razie zakwalifikowania usług świadczonych przez podatnika na rzecz spółki z USA jako reklamowych lokal wynajmowany w Polsce służył będzie jedynie czynnościom promocyjnym tu prowadzonym, mającym jednak na celu reklamę działalności gospodarczej prowadzonej w USA.

Wykorzystanie do działalności gospodarczej i jednocześnie powstanie stałego miejsca prowadzenia działalności można by rozważyć, gdyby świadczący usługę był zależnym agentem zagranicznej spółki lub był upoważniony do działania w jej imieniu i na jej rzecz, np. poprzez podpisywanie umów sprzedaży (por. [b]wyrok ETS C-260/95).[/b]

Niemniej, w świetle innych wyroków ETS, dyskusyjną kwestią jest, czy w ogóle dany podmiot może kreować stałe miejsce prowadzenia działalności dla innej spółki.Dla rozstrzygnięcia tej sprawy istotne było rozważenie dwóch kwestii, tj. natury świadczonej usługi i tego, czy zagraniczna spółka ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności.

W przypadku części usług, m.in. reklamowych, miejsce ich świadczenia (a więc i opodatkowania) określane jest na podstawie szczególnej reguły, tj. w kraju siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona. O ile rozpoznanie siedziby podatników jest prostą kwestią, o tyle w wypadku stałego miejsca prowadzenia działalności może to przysparzać podatnikom kłopotów.

Dyrektywa VAT nie definiuje stałego miejsca prowadzenia działalności. Wytycznych należy szukać w wyrokach ETS. Te wskazują, że minimalnym wymogiem dla powstania stałego miejsca prowadzenia działalności jest istnienie w sposób stały zasobów ludzkich i technicznych, służących do wykonywania działalności, pozwalających świadczyć usługi w sposób niezależny (m.in. [b]wyroki w sprawach C-168/84, C-190/95). [/b]

W tym świetle sąd administracyjny słusznie wskazał, że infrastruktura techniczna i zaangażowanie personalne powinny pozostawać w ścisłym związku z prowadzoną działalnością. Jednocześnie wyrok potwierdza, że rejestracja dla celów VAT zagranicznej spółki nie jest przesłanką rozpoznania stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski.

Natomiast oceniając rodzaj świadczonych przez podatnika usług, należy pamiętać, że dla VAT są one traktowane jako usługi kompleksowe, obejmujące szeroki wachlarz świadczeń, m.in. prowadzenie działań marketingowych i promocyjnych, w tym organizowanie spotkań w celu prezentacji produktów kontrahentów, a nawet nieodpłatne przekazanie lub sprzedaż towarów po promocyjnych cenach (tak m.in. [b]wyroki ETS: C-68/92, C-69/92, C-73/92).[/b]