Typowa premia pieniężna nie jest usługą

Tak orzekł NSA w Warszawie 15 lutego 2011 (I FSK 196/10).

Spółka zwróciła się do ministra finansów z wnioskiem o interpretację, czy premie pieniężne są wynagrodzeniem za usługę dodatkową, czy związane są z dostawą. W tym pierwszym wypadku należałoby je bowiem opodatkować VAT i udokumentować fakturą.

Zdaniem spółki nie wystąpiła jednak usługa w rozumieniu ustawy o VAT. Przekazanie pieniędzy trzeba więc udokumentować notą księgową.

Minister finansów nie zgodził się z takim stanowiskiem. Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Ten rozpatrując skargę spółki, powołał się na art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Mówi on, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji).

Sąd zwrócił również uwagę na art. 24 pkt 1 dyrektywy 112. Zgodnie z nim pojęcie świadczenia usług obejmuje każdą transakcję niestanowiącą dostawy towarów. Na tej podstawie sąd uznał, że premia, jeżeli nie jest związana z dodatkowymi czynnościami a wiąże się z dostawą, nie powinna być opodatkowana. WSA powołał się na orzecznictwo NSA (I FSK 94/06 i I FSK 707/07).

Minister finansów wniósł skargę kasacyjną. NSA ją oddalił. W uzasadnieniu stwierdził, że zgadza się ze stanowiskiem wyrażonym w podobnej sprawie w wyroku I FSK 94/06 i potwierdzonym w innych orzeczeniach. Wynika z nich, że jeśli premia pieniężna dotyczy dostawy i  nie są dokonywane w związku z nią żadne dodatkowe czynności, to nie jest wynagrodzeniem za usługę.

Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Tomasz Maicher, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu)

Obecnie nie budzi już wątpliwości, że klasyczne premie pieniężne, a więc co do zasady wypłaty kwot uzależnione od ilości lub wartości zakupionych towarów lub usług w danym okresie, nie są opodatkowane VAT. Nie jest to bowiem wynagrodzenie za jakąkolwiek usługę.

Co istotne, oprócz licznych orzeczeń, w tym kilku wyroków NSA, od pewnego czasu również organy podatkowe zgodnie podzielają taki pogląd (sprawa będąca przedmiotem omawianego wyroku wynikła jeszcze w okresie, gdy były one innego zdania). Niemniej  w praktyce liczne trudności interpretacyjne

wciąż budzi kwestia dokumentowania premii pieniężnych. W orzecznictwie dominuje pogląd (choć można spotkać się z odmiennymi wyrokami), że premie pieniężne pozostają poza zakresem VAT, tj. są jedynie wypłatą środków pieniężnych, którą można udokumentować np. notą uznaniową. Innego zdania są organy podatkowe. Postrzegają one premie pieniężne jako zbiorcze rabaty.

Twierdzą bowiem, że zawsze można je przyporządkować do zrealizowanych transakcji (np. proporcjonalnie do jednostkowych cen). Traktowanie premii pieniężnych jako rabatów wiąże się z istotnym nakładem administracyjnym dla podatników.

To dlatego że muszą oni wystawiać faktury korygujące oraz zasadniczo również gromadzić potwierdzenia ich odbioru przez kontrahentów. Nic nie zapowiada zmiany stanowiska fiskusa w tym zakresie. Minister finansów chcąc nijako „zalegalizować” swój pogląd, posłużył się rozporządzeniem w sprawie wystawiania faktur.

Chodzi o nowo wprowadzony § 13 ust. 2a, który ma ułatwić wystawianie faktur korygujących w przypadku udzielania właśnie zbiorczych rabatów, np. za cały kwartał czy rok. W takim wypadku nie ma już obowiązku odnoszenia się do licznych faktur pierwotnych, a więc np. do ich numerów.

Czytaj także: