Sprzedaż odkażanego alkoholu obciążona VAT

Tak orzekł WSA w Olsztynie w  wyroku z 24 lutego 2011 (I SA/Ol 47/11).

Sprawa dotyczyła sporu właściciela baru z organami podatkowymi. Rozpoczął się on jeszcze w 2007 r., kiedy to podatnikowi wymierzono VAT od  sprzedaży odkażanego alkoholu etylowego odzyskiwanego m.in. z podpałki do grilla. Zdaniem organów, sprzedając odkażony alkohol, wykonywał czynności opodatkowane VAT, powinien więc zapłacić podatek.

Pełnomocnik podatnika argumentował natomiast, że wprowadzanie do obrotu spożywczego skażonego alkoholu jest karalne i nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Tymczasem zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 starej ustawy o VAT i art. 6 pkt 2 nowej ustawy o VAT ich przepisów nie stosuje się do takich czynności.

W wyroku z 19 grudnia 2007 (I SA/Ol 443/07) WSA w Olsztynie uwzględnił skargę podatnika. Sąd zarzucił organom podatkowym przede wszystkim niezbadanie wprowadzonego do obrotu alkoholu pod względem nadawania się do spożycia.

Alkohol został więc zbadany przez biegłego z zakresu medycyny sądowej. Stwierdził on, że jego konsumpcja nie stanowiła zagrożenia życia i zdrowia ludzi.

Dyrektor izby skarbowej podtrzymał więc swoje wcześniejsze rozstrzygnięcie, ale podatnik znów złożył skargę do sądu.

Argumentował, że z oceny prawnej poprzedniego wyroku wynikało, że opodatkowanie takiej sprzedaży jest niedopuszczalne nawet w sytuacji uznania, że alkohol nie był toksyczny. WSA w Olsztynie w  orzeczeniu z 24 września 2009 (I SA/Ol 429/09) przychylił się do tego poglądu.

Dyrektor izby skarbowej złożył więc skargę kasacyjną. Według niego uzasadnienie spornego wyroku z 19 grudnia 2007 należało odczytać w inny sposób. Jego zdaniem wynika z niego, że obrót w celach spożywczych toksycznym alkoholem etylowym (odkażonym nielegalnie spirytusem) jest czynnością zabronioną i w związku z tym nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a co się z tym wiąże – przedmiotem legalnego obrotu i opodatkowania VAT.

Skoro jednak podatnik sprzedawał alkohol spożywczy niemajacy cech toksyczności, to nie było podstaw do wyłączenia takich czynności ze sfery prawnie skutecznych umów. Dyrektor izby skarbowej powołał się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i zasadę neutralności VAT.

Potwierdzają one, że obrót alkoholem etylowym, co do którego bezspornie udowodniono, że jest zdatny do spożycia mimo nielegalnego wytworzenia, może być przedmiotem umowy, a więc i opodatkowania.

Opodatkowanie VAT zależy bowiem nie od zgodności danej czynności z prawem, ale od tego czy doszłoby do faktycznej konkurencji na danym rynku pomiędzy towarami lub usługami opodatkowanymi i  nieopodatkowanymi.

Zgodnie z art. 2 ust. 4 starej ustawy i art. 5 ust. 2 nowej ustawy o VAT czynności podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków i form określonych przepisami prawa. Istotne bowiem jest to, czy dana czynność obiektywnie oceniana może wystąpić w obrocie i wywoływać skutki gospodarcze.

Argumentacja skargi kasacyjnej przekonała NSA (wyrok z 25 z listopada 2010, I FSK  2036/ 09). Powołując się na  orzeczenia ETS, wskazał on, że wprowadzenie do obrotu spożywczego toksycznego alkoholu należy zaliczyć do czynności nielegalnych, a czy miało ono miejsce w rozpatrywanej sprawie, należało, zgodnie z intencją spornego wyroku WSA z 2007 r., dopiero ustalić.

Jak bowiem wynika z orzeczenia ETS C-3/97, czynności mogą być niezgodne z prawem, ale będą podlegały opodatkowaniu, w sytuacji gdy (w ogóle) mogą być dokonywane jako legalne.

WSA rozpatrując sprawę, ponownie stwierdził, że stanowisko NSA jest dla niego wiążące, ale też argumenty skargi kasacyjnej są przekonujące. Od początku tej sprawy nieuzasadnione były bowiem rozważania co do prawnej skuteczności umów sprzedaży odkażonego alkoholu, skoro towar występował w  oficjalnym obrocie i był przedmiotem normalnego handlu.

Zagrożenie pewnych czynności karą nie oznacza, że nie mogą być one przedmiotem prawnie skutecznych umów, ponieważ pojęcie sprzeczności z prawem odnosi się do samej umowy, a nie okoliczności jej zawarcia. Sprzedaż alkoholu odkażanego bez stosownych zezwoleń należy zaliczyć do okoliczności towarzyszących zawarciu umowy.

Gdyby przyjąć założenie, że dla VAT granica pomiędzy czynnościami, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a czynnościami, które są prawnie skuteczne, jest zależna od prawa cywilnego i karnego, to przebiegałaby ona w każdym państwie członkowskim w innym miejscu.