Sprzedaż długu zwolniona z VAT

Tak orzekł WSA w Łodzi 10 maja 2011 (I SA/Łd 351/11).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnik zawarł z kontrahentem umowę cesji wierzytelności, na mocy której cedent przelał na jego rzecz wierzytelność wynikającą z nakazu zapłaty. Cesja miała charakter bezzwrotny, a umowa nie przewidywała żadnego dodatkowego świadczenia, które miałby spełnić na rzecz cedenta.

We wniosku o interpretację przepisów podatkowych podatnik pytał, czy opisana umowa cesji wierzytelności rodzi po stronie cesjonariusza obowiązek podatkowy w VAT. W jego opinii transakcja korzysta ze zwolnienia przewidzianego w załączniku nr 4 poz. 3 do ustawy o VAT, w związku z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy (w stanie prawnym sprzed 1 stycznia 2011), ponieważ jest usługą pośrednictwa finansowego.

Organ podatkowy uznał takie stanowisko za nieprawidłowe, bo usługa, którą świadczy wnioskodawca, polega w swojej istocie na uwolnieniu cedenta od konieczności podejmowania czynności związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika oraz przyjęciu na siebie ryzyka jego niewypłacalności. Jest to zatem usługa ściągania długów wyłączona ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

WSA w Łodzi uchylił interpretację. Podkreślił, że organ ją wydający jest związany opisem stanu faktycznego zawartym w złożonym przez podatnika wniosku. Na potrzeby wydawanej interpretacji nie może stanu faktycznego w żaden sposób rozszerzać ani modyfikować.

Skoro umowa cesji wierzytelności nie przewidywała żadnego dodatkowego świadczenia na rzecz kontrahenta, które miałoby polegać na wyegzekwowaniu wierzytelności od dłużnika, to nie można stwierdzić, że przeprowadzona transakcja była w swojej istocie usługą ściągania długów. Możliwe jest w tym wypadku zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który przewiduje zwolnienie takiej usługi z VAT.

Autor jest współpracownikiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Anna Kubala, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Katowicach)

Opodatkowanie VAT sprzedaży wierzytelności budzi liczne kontrowersje. Organy podatkowe zajmują stanowisko, że cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu, jako odpłatne świadczenie usług.

Za podatnika uznawany jest w tym wypadku cesjonariusz (nabywca wierzytelności). W ich opinii usługa taka polega na zwolnieniu cedenta z obowiązku egzekwowania należności i w związku z tym jest usługą ściągania długów opodatkowaną podstawową stawką VAT.

To stanowisko opiera się na założeniu, że nabywca w rzeczywistości przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika, zwalniając tym samym cedenta.

Dotychczasowe orzecznictwo nie jest jednolite, efektem czego ma być oczekiwany wyrok składu siedmiu sędziów NSA (którego wydanie zawieszono do czasu wydania stosownego wyroku przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości).

WSA w Łodzi zajął stanowisko korzystne dla podatników. Cesja wierzytelności w tej sprawie miała charakter bezzwrotny, a cesjonariusz nie zobowiązał się do świadczenia na rzecz cedenta jakichkolwiek dodatkowych usług.

Sąd zwrócił uwagę właśnie na te elementy, tj. brak dodatkowych czynności podejmowanych przez nabywcę, uznając (przynajmniej taki wniosek można wysunąć z ustnego uzasadnienia wyroku), że mamy do czynienia ze świadczeniem usług, i wykluczając jednocześnie uznanie transakcji za usługę ściągania długów.

WSA uznał, że w takim wypadku możliwe jest zastosowanie zwolnienia z opodatkowania właściwego dla usług pośrednictwa finansowego. Wyrok należy ocenić pozytywnie.

Analizowana transakcja nie jest usługą ściągania długów. Nabywający wierzytelność we własnym imieniu i na własny rachunek, dokonując późniejszej egzekucji już wówczas własnej wierzytelności czy też jej odsprzedaży, nie świadczy usługi „ściągania długów” na rzecz cedenta.

Cedent nie jest beneficjentem takiej usługi, ponieważ to nie on korzysta z „usługi egzekwowania”. Korzyść z transakcji odnosi cesjonariusz. W związku z tym tego typu transakcja powinna korzystać ze zwolnienia z VAT przewidzianego dla usług pośrednictwa finansowego.